متافیزیک عشق در ساحت اندیشه ابن عربی،عطار واحمدغزالی

اصطلاح عشق درعلوم مختلف به کار آمده است . ابن عربی،عشق رااساس عالم و اولین صادر از حق معرفی کرده که تعریف [حدی] را نپذیرفته ، هر چند به رسم ویا ذکر اخص صفات،تعریف پذیر است.عطاروغزالی، عشق رابه قدرت فاهمه دست نیافتنی دانسته بلکه به چشیدن وتَذَوُق ممکن می دانند.عشق برای عبرت،عبادت وبرای شهوت،گناه محسوب میگردد. انواع مختلفی ازقبیل طبیعی[شهوانی]، روحانی[معنوی،خیالی]والهی[مجرد] را داشته که عشق الهی سرآمد است ؛ هرسه، تبار واحدی را دارند به نحوی که عاشق درسیرسلوک معرفتی یا وجودی خویش از مادون شروع کرده و در انتها هرسه را در می نوردد و خود نیز با معشوق، یکی گشته ودراین سیر، هرنوع تمایز بین انواع عشق و دوئیت بین عاشق ومعشوق فرو می ریزد. ازپیامدهای این رفع تمایز و دوئیت، انتقال صفت قداست از معشوق و عشق الهی به عاشق و عشق طبیعی است. ظاهراَ، عشق، ظهور و بروز یک نوع معرفت یا هستی است که هستی دار، طی یک فرایند خود وانهادگی، هستی خویش را- در- و – به - معشوق، قوام می بخشد. این قوام یابی، برآمده از رجوع عاشق به مُنطَلَق(محل جریان یافتن) خود، یعنی معشوق، می باشد. اوج این سیر، همان احسان است که عاشق، صدور فعل، حتی همین عشق، را از خود ندانسته، بلکه عامل و فاعل حقیقی را، معشوق واراده ی او می پندارد. خطا در درک این نکته لطیف، مزله اقدام ومضله افهام خواهد بود. وقوع عشق به رؤیت، سمع واحسان بوده که معطوف علیه هر سه، حُسن وزیبایی معشوق است.

کلیدواژه ها:

عشق ، عاشق ، معشوق ، تذوق ، ابن عربی ، عطار ، احمدغزالی