ارزیابی سهم فعالیت های انسانی و تغییرپذیری اقلیمی بر منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی آبخوان ماهیدشت در استان کرمانشاه)

آشکارسازی سهم هر یک از عوامل اقلیمی و انسانی می­تواند به مدیریت منابع آبی کمک کند. در این پژوهش ابتدا با استفاده از روش­های آماری وضعیت روند پارامترهای موثر بر منابع آب زیرزمینی دشت ماهیدشت طی دوره ۱۹۸۱ تا ۲۰۱۹ بررسی و سپس با استفاده از آزمون پتیت نقطه تغییر بارش، رواناب و سطح آب زیرزمینی محاسبه شد. مدل GMS به عنوان ابزاری برای شبیه­سازی آبخوان واسنجی شد. پس از تعیین نقطه نغییر، شبیه­سازی سطح آب زیرزمینی قبل و بعد از نقطه تغییر با استفاده از  مدل GMS انجام شد. با حذف اثر عوامل انسانی در مدل سهم اثرات تغییرپذیری اقلیمی و فعالیت­های انسانی بر آب های زیرزمینی به­دست آمد. نتایج نشان داد روند معنی­داری در تغییر بارش سالانه وجود ندارد، اما تغییرات رواناب سالانه دارای روند کاهشی و در سطح اعتماد ۹۹% معنی دار و روند تراز سطح آب زیرزمینی نیز به صورت کاهشی و در سطح اعتماد ۹۹% معنی دار شده است. آزمون نقطه تغییر پتیت نشان داد بارش بدون نقطه تغییر، اما رواناب در سال ۱۹۹۸ و تراز آب زیرزمینی در سال ۲۰۰۱ دارای نقطه تغییر است. همچنین مدل­سازی آبخوان نشان داد سهم فعالیت­های انسانی در کاهش تراز آب زیرزمینی آبخوان ماهیدشت به صورت متوسط ۷۸% و تغییرپذیری اقلیمی ۲۲% است.

کلیدواژه ها:

آبخوان ، آزمون من-کندال ، مدل مفهومی ، نقطه تغییر