بررسی اثر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بر پوشش گیاهی گونه زرد تاغ (Haloxylon persicum) (مطالعه موردی: منطقه یانسی گناباد)

با توجه به وضعیت محیطی سخت در مناطق خشک و نیمه خشک کشور، بررسی عوامل موثر بر پوشش گیاهی این مناطق ضروری است. این مطالعه به بررسی اثر برخی خصوصیات خاک (شامل بافت، وزن مخصوص ظاهری، رطوبت، ماده آلی، کربن، ازت، پتاسیم، آهک، سدیم، هدایت الکتریکی و اسیدیته) بر درصد تاج پوشش گونه زرد تاغ (Haloxylon persicum) در منطقه یانسی در شمال گناباد می پردازد. پس از بازدید صحرایی، دو منطقه شامل توده های تاغ طبیعی و تاغ دست کاشت در مجاورت یکدیگر انتخاب شد. در هر منطقه، نمونه برداری به روش تلفیقی ترانسکت و دایره ای انجام شد. ابتدا روی هر ترانسکت به فاصله هر ۱۰ متر پلات گذاری انجام شد و در هر پلات، درصد تاج پوشش در هر پلات اندازه گیری گردید. همچنین در هر پلات، یک پروفیل خاک به عمق ۵۰ سانتی متر حفر و از دو عمق ۱۰-۰ سانتی متر و ۵۰-۱۰ سانتی متر نمونه برداری انجام گرفت. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه بافت، وزن خصوص ظاهری، رطوبت، ماده آلی، کربن، ازت، پتاسیم، آهک، سدیم، هدایت الکتریکی و اسیدیته اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده نشان داد که بین درصد تاج پوشش گونه تاغ و برخی خصوصیات خاک ارتباط ویژه ای وجود دارد، به طوری که که در تاغزارهای دست کاشت افزایش درصد تاج پوشش همبستگی مثبت با افزایش سدیم، شوری، پتاسیم، نیتروژن، ماده آلی (در سطح خاک) و کاهش رطوبت دارد. در تاغزارهای طبیعی با افزایش درصد تاج پوشش متغیرهای رطوبت، سیلت، نیتروژن، رس، کربن و ماده آلی افزایش و متغیرهای سدیم، پتاسیم، شوری و شن کاهش می یابد. همچنین بین افزایش مقدار آهک، اسیدیته و وزن مخصوص با درصد تاج پوشش گونه تاغ ارتباط معنی داری یافت نشد. بنابراین می توان بیان کرد که افزایش تاج پوشش زرد تاغ اثرات متفاوتی بر خاک دو منطقه دست کاشت و طبیعی دارد که اثرات منفی تاغزارهای دست کاشت را می توان به تراکم بالای کاشت نسبت داد.

کلیدواژه ها:

تاغ ، تاج پوشش ، خاک ، خصوصیات فیزیکوشیمیایی