تحلیل زمانی مکانی خشکسالی های هواشناسی و آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت مهیار شمالی اصفهان)

پایش خشکسالی هواشناسی و آب زیرزمینی و تعیین میزان تاخیر بین این دو نوع خشکسالی در بخش های مختلف مکانی یک منطقه می تواند کمک شایانی به مدیریت مصرف و صرفه جویی منابع آب زیرزمینی نماید. در این پژوهش، تغییرات زمانی و مکانی خشکسالی ها با استفاده از دو شاخص بارش استاندارد و آب زیرزمینی در منطقه مهیار شمالی استان اصفهان، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که خشکسالی آب زیرزمینی در بیشتر بخش های آبخوان به علت افزایش عمق آب زیرزمینی و احتمالا به دلیل کاهش سرعت نفوذپذیری و بسته شدن منافذ آبرفت ناشی از تعدد چاه های بهره برداری و برداشت زیاد منابع آب زیرزمینی با تاخیر زمانی بالا (۴۸ ماه) صورت می گیرد. در بخش غربی آبخوان، به ویژه در حوالی چاه پیزومتری آجرکاخ، بیشترین همبستگی بین خشکسالی های هواشناسی و آب زیرزمینی در تاخیر زمانی ۲۴ ماه، به ترتیب با R۲ برابر با ۶۲/۰ صورت می گیرد. ضریب نفوذپذیری بالا، جریان ورودی از آبخوان مجاور، تغذیه جانبی ناشی از سازند های نفوذ پذیر آهکی نزدیک به دشت، حفظ تخلخل موثر آبخوان و کنترل پدیده نشست به علت تجمع آب انتقال یافته از کانال مهیار در حوالی این چاه ها، از دلایل پاسخ نسبتا سریع سطح آب زیرزمینی نسبت به نوسانات بارش در این مناطق است. همچنین نتایج پهنه بندی مکانی خشکسالی های هواشناسی و آب زیرزمینی، مبین افزایش میزان زمان تاخیر بین خشکسالی هواشناسی و آب زیرزمینی و گسترش شدت خشکسالی در بیشتر بخش های آبخوان با گذشت زمان است

کلیدواژه ها:

خشکسالی هیدروژئولوژیک ، بهره برداری بی رویه آب زیرزمینی ، زمان انتشار خشکسالی ، دشت مهیار شمالی