تحلیل روند فراوانی روزهای گردوغباری در نیمه شرقی ایران در ارتباط با نوسانات اقلیمی

افزایش فراوانی طوفان های گردوغبار نمادی از گسترش اکوسیستم بیابانی در هر منطقه است. بدین سبب تحقیق حاضر با هدف مطالعه روند فراوانی روزهای گردوغباری در ارتباط با نوسانات اقلیمی در نیمه شرقی ایران انجام شد. بدین منظور داده های تعداد روزهای گردوغباری، دما، بارش و باد ۳۱ ایستگاه هواشناسی گردآوری شده و نوع روند و آهنگ تغییرات توسط آماره های ناپارامتری من کندال و سنس استیمیتور محاسبه شد. برای بررسی تاثیرپذیری طوفان های گردوغبار از نوسانات اقلیمی، از همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نتایج نشان داد فراوانی طوفان های گردوغبار در ایستگاه های جنوب شرقی همچون زابل، زهک، کنارک و زاهدان به ترتیب با میانگین ۱۶۵، ۱۴۹، ۱۴۲ و ۷۸ روز به طور چشمگیری بیشتر از مناطق میانی و شمالی است. نتایج آزمون من کندال روند افزایشی معنی دار در ایستگاه های زاهدان، ایرانشهر، طبس، گرمسار، چابهار، کاشمر و سرخس نشان داد در مقابل ۷ ایستگاه واقع در شمال منطقه، روند کاهشی معنی دار داشتند. نتایج همبستگی حاکی است فراوانی روزهای گردوغباری با بارش، دما و سرعت باد به ترتیب در ۹، ۱۰ و ۱۷ ایستگاه معنی دار است، اما با لحاظ داده های همه ایستگاه ها، ضریب همبستگی پارامترهای فوق الذکر با ۰/۳۶- ، ۰/۴۳و ۰/۷۳ در سطح اطمینان ۹۹% معنی دار است. نتایج این مطالعه می تواند در شناخت اثرات تغییرات اقلیمی در مناطق خشک شرق ایران و مهار بیابان زایی مفید باشد.

کلیدواژه ها:

آزمون من کندال ، پارامترهای اقلیمی ، طوفان گردوغبار ، شرق ایران ، همبستگی اسپیرمن