مقایسه تاثیر دو روش ذخیره نزولات بر تغییرات رطوبت خاک و فیتوماس گیاهان علفی در مراتع استپی (مطالعه موردی: مراتع درمیان- استان خراسان جنوبی)

یکی از روش های مهم احیای مراتع در مناطق خشک، افزایش رطوبت خاک از طریق اجرای پروژه های ذخیره نزولات آسمانی است. به منظور مقایسه دو روش کنتورفارو و هلالی های آبگیر، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تیمار نوع روش ذخیره نزولات، عمق خاک و فصل نمونه برداری، هرکدام در سه تکرار اجرا و ۶۰ نمونه خاک برداشت شد. نمونه ها بلافاصله پس از برداشت توزین، و سپس به آزمایشگاه خاک شناسی، منتقل و درصد رطوبت وزنی هرکدام محاسبه شد. به منظور اندازه گیری فیتوماس و مقایسه آن در تیمارهای مورد نظر، از روش پلات اندازی سیستماتیک­تصادفی (به صورت ترانسکت گذاری و نمونه برداری در پلات های یک متر مربعی) استفاده شد. نتایج تحلیل­واریانس نشان داد به کارگیری هر دو روش هلالی آبگیر و کنتورفارو باعث افزایش ذخیره رطوبت در خاک عمقی شده است. به طوری که میزان رطوبت خاک در عمق  ۲۰تا۵۰ سانتی متری و در بهار و پاییز، در روش کنتورفارو به ترتیب ۳/۱۳%و۲/۶۶% و در روش هلالی آبگیر به ترتیب ۹/۱۱۵%و۱۸۳% بیشتر از تیمار شاهد است. میزان فیتوماس اندازه گیری شده نیز در داخل هلالی­آبگیر(g/m۲ ۸/۱۰۱) و داخل کنتورفارو(g/m۲۳/۴۸) با سه تیمار دیگر دارای اختلاف معنی­دار(۱%P≥) بودند. با توجه به نتایج حاصل، می توان پیشنهاد کرد ارگان های مسئول برای ذخیره نزولات آسمانی، به جای استفاده از روش کنتورفارو از روش هلالی های آبگیر استفاده کنند.

کلیدواژه ها:

اصلاح مراتع ، تولید علوفه ، رطوبت خاک ، هلالی آبگیر