بررسی خشکسالی های استان سیستان و بلوچستان و تامین آب شرب در واحدهای کارستی با استفاده از GIS

این منطقه در چند سال اخیر علاوه بر مشکل خشکی اقلیمی، شاهد خشکسالی های متعددی بوده است که در کنار افزایش روزافزون نیازهای آبی، معضل کم آبی را جدی تر نموده است. از آنجا که آبخوان های موجود در رسوبات آبرفتی دشت، به دلیل برداشت های بیرویه، با افت زیاد و کاهش جدی منابع زیرزمینی مواجه گردیده است؛ لزوم پی جویی و اکتشاف آبخوان های جدید در کنار آبخوان های آبرفتی، همراه با مدیریت منابع آب، به یک ضرورت اساسی و مهم تبدیل گردیده است. در این تحقیق به کمک تبیین پارامترهای تاثیرگذار در تشکیل آبخوان های کارستی، اقدام به شناسایی پهنه های مناسب آب کارستی به عنوان یک منبع جدید و دستنخورده می شود. البته جهت نیل به سطح اطمینان بیشتر برای دستیابی به آب قابل استحصال، نیاز به تکمیل مطالعات از طریق عملیات ژئوفیزیک و حفاری چاه های اکتشافی در پهنه های مشخص شده، به عنوان گام های تکمیلی در مراحل بعدی می باشد. بنابراین در تحقیق حاضر تلاش گردیده تا منطقه مطالعاتی به پهنه هایی با درجات مختلف از نظر میزان برخورداری از شرایط وجود سفره های کارستی و امکان استحصال از آنها افراز شود. کاهش زمان اکتشاف، تقلیل هزینه های اکتشافی، کمک به رفع نیازهای آبی مردم منطقه، حفاظت و بهبود وضعیت آبخوان های آبرفتی موجود، کمک به تصمیم گیری برای حفاظت و مدیریت منابع جدید آب در مقابل پدیده هایی مثل آلودگی و دفن مواد زاید، خشکسالی، تغییر کیفیت آبها و تشخیص یا مدیریت مناطق تغذیه آبخوان های موجود از دیگر مزایای انجام این تحقیق می باشد. برای انجام این کار، لایه های اطلاعاتی لیتولوژی، گسل، آبراهه، بارش، چشمه و پوشش گیاهی از سازمانها اخذ شده اند. دو لایه شیب و ارتفاع نیز با استفاده از لایه DEM است تهیه شده و بر اساس موقعیت غارهای استان، لایه غارها نیز، به منظور انجام صحت سنجی نقشه خروجی، تهیه گردیده است. آنگاه هفت لایه اطلاعاتی، شامل: پوشش گیاهی، بارش، تراکم شکستگی شیب، تراکم آبراهه، لیتولوژی و ارتفاع بعد از رستر کردن و هممقیاس سازی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP بر حسب میزان اهمیت نسبی آنها، وزن دهی شدند. سپس لایه های مذکور بر اساس اوزان تعیین شده، جهت تهیه نقشه پهنه بندی پتانسیل کارست شدگی، با استفاده از مدل همپوشانی شاخص در محیط نرم افزار Arc GIS با یکدیگر تلفیق شدند.

کلیدواژه ها:

روش تحلیل سلسله مراتبی ، آبخوان ، روش همپوشانی شاخص ، حساسیت سنجی ، صحت سنجی.