تآثیر تراکم پوشش گیاهی در میزان هورمون استرس مرال (Cervus elaphus maral) در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی استان مازندران

هورمونهای استرس نقش اصلی را در فیزیولوژی ، رشد، وضعیت بدن، وضعیت باروری و رفتارهای اجتماعی و بقاء حیاتوحش دارند. تعیین سطح هورمونهایی مانند کورتیزول یا کورتیکوسترون به طور گسترده به عنوان شاخص استرس استفاده می شود. یکی از عوامل تاثیر گذار در استرس حیات وحش ، دخالت های انسانی از طریق تغییرات زیستگاه می باشند. از بین گونه های حیات وحش ، علفخواران بزرگ جثه بخصوص گوزنها بدلیل تاثیر رفتار قلمروطلبی و اندازه گستره خانگی ، شاخص خوبی برای مطالعه تعیین شدت تغییرات زیستگاه می باشند. مرال (Cervus elaphus maral) بزرگترین گونه خانواده گوزن در ایران یکی از گونه های شاخص منطقه حفاظت شده البرز مرکزی شمالی است . نمونه های مدفوع برای مطالعه سطح استرس مرال در این منطقه انتخاب شده است . در سال های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، ۸۰ نمونه مدفوع در مناطق مختلف زیستگاه نمونه گیری شد و بلافاصله به فریزر c۲۰- ° منتقل گردید و سپس هورمون کورتیزول در آزمایشگاه به روش آنزیمی ایمنواسی با کیت مخصوص و دستگاه الایزا اندازه گیری شد. در مناطق نمونه برداری مدفوع، پوشش گیاهی منطقه نیز به صورت درصد و به تفکیک درصد پوشش علفی و درختچه ای و درختی اندازه گیری شد. بر اساس نتایج در مناطقی با درصد پوشش گیاهی درختی متراکم تر و بیشتر، مرال ها به صورت معنی داری استرس کمتری داشته اند. در مناطقی که درصد پوشش گیاهی درختچه ای بیشتر بود، مرال ها به صورت معنی داری استرس بیشتری داشته اند. درصد پوشش گیاهی علفی نیز در میزان استرس مرال تاثیر گذار نبوده است . این نتایج می تواند از نظر حفاظتی و مدیریتی برای گونه مرال و دیگر سمداران کشور مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

البرز مرکزی ، کورتیزول ، گلستانک ، گلوکوکورتیکوئید ، مرال