بررسی همبستگی و تاثیر جهت جغرافیایی بر انتشار برخی فلزات سنگین در خاک های سطحی و عمقی مطالعه موردی: مجتمع گروه ملی صنعت فولاد ایران

آلودگی محیط زیست از جمله آلودگی خاک یکی از عوارض مهم در بهم خوردن تعادل و توازن طبیعت می باشد . مهمترین آلاینده های خاک شامل فلزات سنگین، بارش های اسیدی و مواد آلی می باشند که از این میان فلزات سنگین بواسطه غیرقابل تجزیه بودن، سمیت زیاد، اثرات تجمعی و سرطان زایی مورد توجه می باشند ( Mico et al,2006 ). خاک می تواند آلودگی های زیست محیطی را در خود به ثبت برساند و لذا از طریق آنالیز شیمیایی خاک می توان به آلودگی های منطقه پیبرد . به همین منظور در این مطالعه به بررسی همبستگی میان عناصر و تاثیر جهت جغرافیایی بر انتشار عناصر آهن، کروم وروی در خاکهای سطحی و عمقی اطراف مجتمع گروه ملی صنعت فولاد ایران در شهر اهواز واقع در استان خوزستان پرداخته شده است . به همین منظور تعداد 54 نمونه خاک سطحی و 72 نمونه خاک عمقی با توجه به گستردگی و صعب العبور بودنبعضی نقاط در اطراف منطقه، در 6 جهت جغرافیایی شمال، مغرب، مشرق، شمال شرقی، شمال غربی، جنوب شرقی از عمق01 سانتیمتری برای خاک سطحی و عمق ( 51 41 ) سانتیمتری برای خاک عمقی از اطراف مجتمع گروه ملی فولاد - برداشتشد. سپس نمونه ها به وسیله روش FXR برای بررسی غلظت فلزات Fe ، Cr ، Zn مورد آنالیز قرار گرفتند. نتایج مطالعه نشانداد که میانگین غلظت فلزات آهن، کروم و روی در منطقه مورد مطالعه کمتر از حداکثر غلظت قابل قبول کشور کانادا می باشند. که این امر نشان از عدم آلودگی این فلزات در خاکهای اطراف مجتمع گروه ملی فولاد است. تجزیه و تحلیل آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون دانکن در نمونه های سطحی و عمقی نشان داد که میانگین غلظت دو عنصر آهن و روی درنمونه های سطحی در جهات مختلف، اختلاف معنی دار داشته است، به عبارت دیگر جهت جغرافیایی بر روی غلظت این عناصر سنگین به طور معنی دار تاثیر داشته است. اما جهت جغرافیایی تاثیری بر غلظت عنصر کروم نداشته است. همچنین نتایج حاصل از همبستگی عناصر سنگین مورد مطالعه نیز نشان داد که میان عناصر آهن و روی در سطح اطمینان 99 درصدهمبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد

کلیدواژه ها:

فلزات سنگین ، روش XRF ، مجتمع گروه ملی صنعت فولاد ایران ، آلودگی خاک ، همبستگی