مفهوم، ماهیت و احکام ابراء

اصطلاح ابراء از ریشه برء یا برء و در اصطلاح لغوی به معنای صرفنظرکردن و رهانیدن است و همچنین در فقه نیز به عملی اطلاقمیشود که موجب سقوط تعهد است و برائت ذمه مدیون را در پی دارد. ابراء یکی از اسباب سقوط تعهد میباشد که طبق نص صریحماده ۲۸۹ قانون مدنی (از این پس ق.م) به آن اشاره شده است. طرفین ابراء دائن و مدیون میباشند چرا که وقتی تعهدی بین دو طرفبه وجود می آید، مدیون ناچار به انجام آن تعهد است مگر آنکه طلبکار (دائن) از انجام آن تعهد که به نفع اوست، صرف نظر کند.ازآنجا که ابراء همانند اقاله و تبدیل تعهد، عمل حقوقی (عقد و ایقاع) است و از نوع ایقاعات بوده، با یک انشاء جاری گشته، اثر دلخواهرا ایجاد میکند و نیازمند توافق نیست و تنها بستگی به اراده طلبکار دارد لذا این میل و اراده میتواند به صورت صریح یا ضمنی شکلگیرد و حتی ممکن است اعلام و وصول طلب به صورت صوری، جهت بخشیدن و بری ساختن جلوه دهد. البته ابراء، چون ایقاع تبعیمیباشد، تابع وجود دین است به همین سبب قبل از ایجاد آن یا پس از سقوط دین، باطل است. ناگفته نماند که ابراء برمبنای ارفاق واحسان استوار است و به منزله ی پرداخت نیست، به عبارتی در فرآیند پرداخت اصولا مالی از مالکیت بدهکار خارج و داخل در مالکیتطلبکار میشود در حالیکه در ابراء انتقال مالی صورت نمی پذیرد. فلذا با امعان نظر به مراتب فوق الذکر ابراء دارای شرایط و آثارحقوقی بسیاری است که در مقاله پیش رو به مطالعه و بررسی بیشتر در رابطه با این موضوع خواهیم پرداخت.

کلیدواژه ها:

ابراء ، داین ، مدیون ، ایقاع