تحلیل نقش پیشگیرانه معرفت دینی مرتبط با حقوق و تکالیف شهروندی در پیشگیری از آسیب های اجتماعی

هر جا سخن از حقوق به میان می آید، لاجرم در مقابل آن تکالیفی بر عهده افرادی بار می شود و در مقابل، هر جا از تکلیف یاد می کنیم، ادای حقی مورد نظر بوده است. در نگاه دینی، این حقوق می توانند حق االله یا حق الناس یا حق النفس باشند. مطالعات نشان داده اند که رخداد بسیاری از جرائم و آسیب های اجتماعی در اثر عدم آگاهی افراد مرتکب جرائم نسبت به انگاره های صحیح رفتارهای اجتماعی بوده است. یعنی نا آگاهی به جرم انگاری در مورد رفتارهای خلاف موازین شرعی و قانونی، عامل اصلی عدم خویشتن داری نسبت به ارتکاب این جرائم تلقی می شود. این نا آگاهی که از آن به فقدان معرفت دینی یاد می شود، در مسائل مدنی نمود بیشتری دارد. آگاهی به ضوابط شرعی و قانونی مانند قاعده لاضرر که اجازه تعدی به حقوق دیگران را نمی دهد و نیز توجه به نقش عناصر مادی، معنوی و قانونی در ارتکاب جرائم، برای قضاوت در مورد جزای متخلفین ضروری است . در واقع می توان گفت: رابطه معنا داری میان پدیده تجاوز به حقوق دیگران و فرار از مسئولیت های مدنی حاصل از عدم معرفت دینی، با بروز و ظهور آسیب های اجتماعی و بالا رفتن آمار جرائم وجود دارد. در این مقاله با بیان مصادیقی از آیات و روایات ناظر بر حقوق و تکالیف شهروندی، به دنبال بررسی و تحلیل اثر معرفت به این حقوق و تکالیف در پیشگیری از آسیب های اجتماعی و کاهش آنها بوده ایم.

کلیدواژه ها:

حقوق شهروندی ، آسیب های اجتماعی ، آزادی عقیده ، عقاب بلا بیان ، قاعده لاضرر ، معرفت دینی