مسئله صلاحیتی یا استماع پذیری نقض شروط حل اختلاف چندمرحله ای

امروزه با گسترش روزافزون قراردادهای تجاری در عرصه بین­الملل استفاده از شروط حل اختلاف در قراردادها بیشتر شده است. شروط حل اختلاف چندمرحله ای در مقایسه با روش­های دیگر قضایی و داوری کارکردهای بیشتری برای طرفین دارد. اینکه با فرض الزام­آور بودن شروط حل اختلاف چندمرحله ای، داور بدون توجه به رعایت این شروط توسط طرفین، داوری را شروع نماید، در این صورت رای داوری به دلیل فقدان صلاحیت داور باطل است، یا اینکه نقض شروط حل اختلاف صرفا مسئله استماع­پذیری است؟ پاسخ به این سوال در رویه و موارد عملی کاربرد و آثار زیادی دارد، گروهی بر این نظر هستند که عدم رعایت شروط حل اختلاف مستقیما بر صلاحیت دیوان داوری تاثیر می­گذارد و داور در صورت رسیدگی از حدود صلاحیت خود خارج شده است و متعاقبا رای صادره طبق قانون باطل و فاقد اثر حقوقی است. در مقابل، برخی اعتقاد به استماع پذیری دعوی دارند که رویکردی ملایم­تر و در راستای احترام به اصل حاکمیت اراده برای حل اختلاف از طریق داوری و عدم مداخله دادگاه است. در اصل مبنای آن ها برای حمایت از این نظریه این است که دعوی مطروحه صرفا از نظر شکلی ناقص است و موافقت­نامه داوری بین طرفین معتبر است. در باب کیفیت واکنش حقوقی نسبت به عدم رعایت شروط حل اختلاف چندمرحله ای، به نظر نگارندگان تعلیق فرایند داوری هم زمان با اعطای مهلت جهت رعایت شروط پیش داوری نسبت به سایر راهکارها ارجحیت دارد.

کلیدواژه ها:

Jurisdiction ، Admissibility ، Arbitration ، Dispute Resolution Clauses ، صلاحیت- استماع پذیری- داوری- شروط حل اختلاف