مضامین قصص قرآنی و روایات دینی در نقاشی عامیانه دوره قاجار (بررسی موردی نقاشی عامیانه در مازندران)

مضامین موجود در نقاشی ها در هر دوره تاریخی ارتباط تنگاتنگی با فرهنگ عامه دارند و افسانه ها و اعتقادات مردم نقش به سزایی در شکل گیری آن ها داشته اند. دوره قاجار یکی از ادوار تاریخی ایران است که نقاشی های زیادی  از آن برجای مانده است. بخشی از نقاشی های سنتی دوره قاجار در استان مازندران موجود است. بررسی مضامین این نقاشی ها می تواند گوشه ای از فرهنگ ایران را آشکار سازد. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیل و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای و مشاهدات میدانی به رشته تحریر درآمده است. تاثیرپذیری نقوش از تحولات و رخدادهای دوره قاجار ازجمله رواج تعزیه در ایران، استفاده از صنعت چاپ سنگی در تولید نسخ ادبی چاپی و گسترش ادبیات و هنر عامه، مسئله ای است که این پژوهش دنبال می کند. موضوع کلیدی در این مقاله، مساله بررسی نقش قصص با چگونگی خلق آثار هنری با این مضامین و ارتباط آنها با هویت هنر مازندران در دوره قاجار می باشند. یافته های پژوهش حاکی از این است که داستان معراج پیامبر و سلیمان نبی، از مجموعه داستان های قصص الانبیاء است که مکرر در بناهای شهر مازندران به تصویر کشیده شده اند. شکل­گیری بنای مذهبی به عنوان مکانی جهت برگزاری تعزیه و مراسم مذهبی از دوران قاجار بوده است. وقایع سیاسی دوره قاجار و اعتقادات مذهبی مردم، نقش برجسته ای در شکل گیری هویت این منطقه داشته و باعث حفظ و تقویت انسجام مردم این منطقه از ادوار گذشته تا به امروز بوده اند.اهداف پژوهش:واکاوی جایگاه مضامین قرآنی و دینی در نقاشی سنتی دوره قاجار در مازندران.بررسی ارتباط باورهای عامیانه و فضای مذهبی دوره قاجار در مضامین نقاشی های سنتی این دوره.سوالات پژوهش:قصص قرآنی و مضامین دینی چه جایگاهی در نقاشی های سنتی دوره قاجار در مازندران دارند؟باورهای عامیانه و فضای مذهبی دوره قاجار در مضامین نقاشی های سنتی این دوره چه نقاشی داشته است؟

کلیدواژه ها:

قصص قرآنی ، نقاشی عامیانه قاجار ، معراج پیامبر ، باورهای دینی