تحلیل شاخصه های تمدن اسلامی با محوریت دیدگاه علامه طباطبایی (ره)

از دغدغه های مهم مسلمانان، هویت فرهنگ و تمدن اسلامی است. تمدن اسلامی و شاخصه های آن، در صورت توجه و عدم غفلت، موجب تحولات عمیق در جامعه ی بشریت شده، و نیز با توجه به اندوخته های مادی و معنوی، موجبات نیل انسان به کمال مطلوب بشریت را فراهم می آورد. شاخصه های هر تمدن متناسب با مبانی مربوط به آن، متفاوت است. تمدن اسلامی، با تکیه به آیات قرآن شاخصه های اهمی در این زمینه ارائه داده است. نوشته ی حاضر درصدد پاسخگویی به این پرسش است که، علامه طباطبایی ویژگی های خاص تمدن اسلامی به وجودآمده در طول هزار و پانصد سال را چه می داند؟ ایشان با توجه به رویکرد اجتماعی که در تفسیر المیزان فی تفسیر القرآن داشته اند، بیشتر آیات قرآن را با دید جمعی تفسیر نموده و شاخصه های بارز تمدن اسلامی را مورد اشاره قرار داده اند . گردآوری اطلاعات در این مقاله به روش کتابخانه ای و پردازش آن ها به روش توصیفی-تحلیلی است. ایشان شاخص های مرتبط عقل و وحی، اجرای عدالت، علم و دانش اندوزی، داشتن جهان بینی پویا، مبارزه با سنت های غلط اجتماعی، وحدت اجتماعی و محوریت اخلاق را ازجمله شاخصه های موثر در شکل گیری، رشد و ترقی تمدن اسلامی بیان کرده اند؛ که هر یک از این موارد با استنادات قرآنی قابل تطبیق است.

کلیدواژه ها:

شاخصه ، تمدن ، تمدن اسلامی ، قرآن کریم ، المیزان فی تفسیر القرآن ، علامه طباطبایی ره