بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و مواد اصلاح کننده خاک بر خصوصیات رویشی درختچه مرتعی کام تیغ (Stocks Lycium depressum) در تکثیر گلدانی

مقدمهاین پژوهش بر روی گونه کام تیغ (Lycium depressum Stocks) با هدف مطالعه پاسخ های رویشی (سطح برگ، وزن مخصوص برگ، سطح ویژه برگ، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی، وزن خشک برگ، ساقه و ریشه) درختچه مرتعی کام تیغ در مقابل تنش خشکی و اثر اصلاح کننده های خاک بر پاسخ های رویشی انجام شد. مواد و روش هاآزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی شامل تیمار اصلی آبیاری در ۴ سطح (۱۰۰، ۷۵، ۵۰ و ۲۵ درصد ظرفیت زراعی) و تیمار فرعی اصلاح کننده های خاک در شرایط گلخانه ای انجام شد. در هر تیمار ترکیبی آبیاری و اصلاح کننده خاک ۵ تکرار و در مجموع ۱۶۰ گلدان برای انجام آزمایش استفاده شد. تیمارهای فرعی اصلاح کننده های خاک شامل هیدروژل استاکوزورب به مقدار ۳ گرم در هر کیلوگرم خاک در هر گلدان در قسمت تحتانی ریشه گیاه اضافه شد. Mineral Zeolite به مقدار ۸ گرم در هر گلدان در قسمت تحتانی ریشه گیاه قرار گرفت. نیتروباکتر به مقدار cc ۳ در هر گلدان در ناحیه فوقانی ریشه گیاه اضافه شد. افزودن میکوریزا به مقدار ۱۰ گرم در هر گلدان در قسمت تحتانی ریشه گیاه اضافه شد. نتایج به طورکلی در تمام سطوح آبیاری بین تیمارها در هریک از مواد اصلاح کننده خاک اختلاف معنی داری (p<۰.۰۵) دیده شد. در تیمار زئولیت با میکوریزا بیشترین مقدار در وزن خشک ساقه و وزن مخصوص برگ با سطح آبیاری ۵۰ درصد مشاهده شد. با افزایش تنش خشکی وزن مخصوص برگ و وزن خشک ساقه گیاه در تیمار نیتروباکتر با میکوریزا افزایش و مقدار پرولین کاهش یافت که با تیمار شاهد متفاوت بود. اندازه گیری سطح برگ نشان داد که سطح برگ از ۱۴۵۰ میلی متر مربع در سطح آبیاری ۱۰۰ و ۷۵ درصد به ۹۰۰  میلی متر مربع در آبیاری ۲۵ درصد کاهش پیدا کرد که نشان دهنده تاثیر تنش خشکی بر سطح برگ بود. بیشترین مقدار وزن مخصوص برگ در سطح آبیاری ۲۵ درصد مربوط به نیتروباکتر با میکوریزا بود و این اصلاح کننده باعث افزایش وزن مخصوص برگ از مقدار ۰۰۲۵/۰ گرم بر مترمربع در سطح آبیاری ۱۰۰ درصد به ۰۰۲۸/۰ گرم بر مترمربع در سطح آبیاری ۲۵ درصد شد. سطح ویژه برگ در تیمار نیتروباکتر با میکوریزا در آبیاری ۱۰۰ درصد از ۴۰۰ میلی متر مربع بر گرم به ۳۵۰ میلی متر مربع بر گرم در آبیاری ۲۵ درصد کاهش پیدا کرده است. نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی در سطح آبیاری ۱۰۰ درصد در تیمار هیدروژل بدون میکوریزا از مقدار ۲ گرم به ۴/۱ گرم در آبیاری ۲۵ درصد کاهش پیدا کرد. مقدار وزن خشک برگ از ۴/۱ گرم در آبیاری ۱۰۰ درصد به ۳/۱ گرم در آبیاری ۲۵ درصد کاهش پیدا کرد. نتیجه گیرینتایج تحقیق نشان داد که کاربرد کودهای زیستی به دلیل بهبود خصوصیات رویشی، مقاومت گیاه را در شرایط تنش خشکی افزایش می دهد. تیمارهای نیتروباکتر بدون میکوریزا، هیدروژل و زئولیت با میکوریزا به دلیل بهبود شرایط رویشی، برای کاشت این گیاه توصیه می شود. از آنجایی که گیاه کام تیغ گیاهی دارویی محسوب می شود، می توان با کاربرد اصلاح کننده های خاک برای کشت بهتر گونه در صنعت داروسازی و پزشکی مورد استفاده قرار داد و تمام ارگان های مرتبط با کشت گونه کام تیغ می توانند از نتایج این تحقیق به منظور بهبود پروژه های کشت استفاده کنند.

کلیدواژه ها:

تنش خشکی ، زئولیت ، هیدروژل ، میکوریزا ، نیتروباکتر