اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی بر نشخوار فکری و افکار خودآیند منفی در سالمندان مبتلا به اختلال افسردگی

مقدمه: افسردگی یکی از اختلالات شایع سالمندان می­باشد و این اختلال تحت تاثیر درمان­های روانشناختی است. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی بر نشخوار فکری و افکار خودآیند منفی در سالمندان مبتلا به اختلال افسردگی بود. روش­ کار: روش پژوهش نیمه­آزمایشی با گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه مراجعه کنندگان سالمند به مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی رهنمون شهر آمل (از تاریخ دهم مهر ماه ۱۴۰۰ تا تاریخ دهم خرداد ۱۴۰۱) بوده است. نمونه گیری به صورت در دسترس و ۳۰ نفر از افرادی که بیشترین نمره را در پرسشنامه افسردگی Beck (۱۹۶۱) کسب کردند به­عنوان نمونه انتخاب شدند و سپس با گمارش تصادفی، ۱۵ نفر به گروه آزمایشی و ۱۵ نفر به گروه کنترل و با روش قرعه­کشی تخصیص داده شدند. گروه آزمایشی، به مدت ۸ جلسه، هفته ای یک­بار و به مدت ۹۰ دقیقه تحت آموزش شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی قرار گرفتند. در حالی که گروه کنترل هیچ مداخله ای را دریافت نکرد. جهت جمع­آوری داده­ها از پرسشنامه پرسشنامه افسردگی بک (۱۹۶۱)، نشخوار فکری نالن-هوکسما و مارو (۱۹۹۱) و پرسشنامه افکار خودآیند منفی کندال و هالون (۱۹۸۰) استفاده شد. به­منظور تجزیه و تحلیل داده­ها از آزمون­های توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و تحلیل کواریانس با نرم افزار SPSS نسخه ۲۴ استفاده شد. یافته­ ها: نتایج نشان داد که شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی بر نشخوار فکری و افکار خودآیند منفی سالمندان مبتلا به اختلال افسردگی تاثیر دارد (۰۰۵/۰>p). نتیجه ­گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، استفاده از مداخله شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی در کاهش نشخوار فکری و افکار خودآیند منفی در سالمندان مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، را می­توان پیشنهاد نمود.

کلیدواژه ها:

cognitive therapy based on mindfulness ، elderly ، rumination ، negative spontaneous thoughts ، Depression. ، شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی ، سالمندان ، نشخوار فکری ، افکار خودآیند منفی ، افسردگی