گێڕانەوەی کارەساتی قەڵای دمدم لە نێوان کتێبی مێژووی عالەم ئارای عەباسی ئەسکەندەربەگی تورکمان و رۆمانی دمدم ی عەرەب شەمۆ

یه کێک له و کاره ساته گرینگ و خوێناوییانه ی له مێژووی کوردستان و پاش دابه ش کردنی ئه م ناوچەیە له نێوان ده وڵه ته کانی سه فه وی و عوسمانی رووی داوه، هێرشی شاعەباسی سه فه وی بۆ سه ر قه ڵای مێژوویی دمدم و به رخۆدانی خه ڵکی ئه م ده وه ره یه به سه رکردایه تی ئه میرخانی برادۆست ناسراو به خانی له پ زێڕین که دوای به رگری و به رخۆدانێکی زۆر و دوای چه ند جار تێک شکاندنی سوپای سه فه وی، ئه و قەڵایە داگیر دەکرێ و ئەمیر خان له گه ڵ هه واڵانی دەکوژرێن. کاره ساتی قه ڵای دمدم بۆ یەکەم جار لە کتێبی مێژووی عالەم ئارای عەباسی نووسراوی ئەسکەندەر بەگی تورکمان دا کە خۆی لە گەمارۆدانی قەڵا و هەموو رووداوەکانی پاش داگیر کردنی دا بەشدار بووە، تۆمار کراوە. ئەو کارەساتە له ئه ده بی زاره کی و ره سمی کوردیش دا ره نگی داوه ته وه و به چه شنه کانی به یت و گۆرانی و شێعری حه ماسی و چیرۆک و رۆمان خۆی نواندووه. عه ره ب شه مۆ یه کێکه له و نووسه ر و ئه دیبه مه زنانه ی که به شێوه ی رۆمانی مێژوویی ئه م رووداوه مێژووییه ی تۆمار کردووه. له م وتاره دا هه وڵ ئه درێ بە شێوازی لێکۆڵینەوەیی-شیکارانە و بە پێی قوتابخانەی ئەمریکی ئەدەبی بەراورد، بەراوردێک بکرێ لە نێوان بۆچوون و ڕیوایەتی فەرمیی ئەسکەندەر بەگی تورکمان، نووسەری تایبەتی شاعەباسی سەفەوی و عەرەب شەمۆ نووسەر و رۆمان نووسی گەورەی کورد سەبارەت بە کارەساتی مێژوویی قەڵای دمدم. به خوێندنه وه ی ئه م دوو کتێبە بۆمان دەردەکەوێ کە بۆچوونی نووسەرەکانیان لە گێڕانەوەی ئەم کارەساتە و ناساندنی کەسایەتیی ئه میرخانی برادۆست و دانیشتووانی قەڵای دمدم و هۆکارەکانی هەڵگیرسانی شەڕ و دەرەنجامەکانی ئەو شەڕە زۆر جیاوازە.

کلیدواژه ها:

قەڵای دمدم ، ئه میرخانی برادۆست ، ئەسکەندەر بەگی تورکمان ، مێژووی عالەم ئارای عەباسی ، عەرەب شەمۆ