تحلیل روش های فازی در مکان یابی توسعه بهینه شهرها (مطالعه موردی: شهر دورود)

پیدایش یک شهر، بیش از هر چیز تابع شرایط و موقعیت جغرافیایی آن است به طوری­که هر اندازه شهرها توسعه یابند، برخورد آنها با واحد­های گوناگون توپوگرافی و ژئومورفولوژی و موضوعات مربوط به آنها زیادتر می­شود و اثرات این دگرگونی­ها که به صورت تغییر شکل کالبدی و توسعه فضایی شهرها نمود پیدا می­کند. پژوهش حاضر با هدف­گذاری کاربردی و به شیوه توصیفی- تحلیلی و با نظر ۱۰ کارشناس صاحب نظر به انجام رسیده است که برای رسیدن این مهم از مقایسه دو روش منطق فازی و سلسله مراتب فازی در محیط نرم­افزارArcGIS  و از نقشه پایه به مقیاس ۲۵۰۰۰۰:­۱ استان لرستان استفاده شده است. در این پژوهش بدنبال مقایسه روش­های کمی ریاضی و بررسی نحوه عملکرد آنها در فرایند مکانی­یابی توسعه بهینه شهر دورود می­باشد. برای این منظور، روش­های منطق فازی و فرایند تحلیلی سلسله مراتب فازی مورد بررسی و مقایسه قرا گرفتند. با توجه به منابع و داده های در دسترس از ۱۰ شاخص کاربری زمین، شکل زمین، بزرگراه ها، راه آهن، گسل فرعی و اصلی، رودخانه­های دائمی، نقشه خاک، نقشه معادن فعال، نقشه خطوط نفت و گاز، و همچنین نقشه روستاهای اطراف شهر و در قالب محیط نرم­افزاری ArcGIS بهره برده شده است. نتایج نشان داد، که با توجه به بررسی­های میدانی صورت گرفته مدل مبتنی بر روش سلسله مراتب فازی، بهترین مسیر توسعه را جنوب شرقی نشان می­دهد که زمین­های این مسیر برای توسعه تقریبا مناسب جهت کشاورزی می­باشند. این مسیر به تپه جنوب شهر و زمین های مرغوب از سمت دیگر محدود می­شود. مدل گاما بهترین مسیر توسعه را به شکل خطی و در امتداد خطوط حمل و نقل (جاده متصل به شهر از سمت شمال غرب) نشان می­دهد و در این بین نتایج حاصل از عملگر گامای فازی بسیار دقیق و با جزییات بیشتری با توجه به وضعیت متغیرهای منتخب در محدوده مورد مطالعه، این مسئله را نشان داده است.

کلیدواژه ها:

مکان یابی ، توسعه فیزیکی بهینه ، روش سلسله مراتبی فازی ، گامای فازی