تعیین عمق بهینه چاه ها در یک حوضه با در نظر گرفتن تغییر اقلیم و مدیریت منابع آب (مطالعه موردی: حوضه آبریز خاش)

مقدمه و هدف: از روش­های متداول استفاده از آب­های زیرزمینی بهره­برداری از قنات و حفر چاه ها است. همه ساله سطح آب زیرزمینی به علت برداشت بی­رویه ­چاه ها بیش ازحد مجاز پایین می­رود دبی آن­ها به میزان زیادی کاهش می­یابد. محدوده مطالعاتی خاش  ازجمله مناطقی است که بیلان آب زیرزمینی در آن منفی می­باشد و به عنوان منبع اصلی تامین نیاز آبی در منطقه محسوب می­شود. با توجه به این موضوع یکی از راه حل های تامین نیاز آبی و دستیابی به دبی اولیه، کف­شکنی چاه ها است. در این تحقیق عمق بهینه چاه ها از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۴۴ طوری تعیین گردید که تا سال هدف نیازی به کف شکنی مجدد چاه ها وجود نداشته باشد. مواد و روش­ها: در بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر این کاهش دبی، داده­های بارندگی منطقه با استفاده از مدل LARS-WG و تحت مدل MPEH۵ و سناریوی A۱B تولید شد و با R۲، ۹۴/۰ توانایی آن مورد تایید قرار گرفت. درنهایت ۸ سناریو در مدل WEAP تعریف و شرایط منطقه تحت آن ها شبیه سازی و عمق بهینه کف شکنی برای سه چاه، محاسبه گردید. نتایج نشان داد که با ادامه شرایط موجود تا سال ۲۰۴۴، ۸۸/۵۴ درصد از آب ذخیره شده در آبخوان خالی می­شود و متوسط سطح آب زیرزمینی ۶۷/۱۳ متر افت می­کند. یافته­ها: سناریوی S۸ با بیشترین تاثیرپذیری صرفه جویی در بخش کشاورزی و کاهش سطح زیر کشت موثرثرین سناریو درکاهش آب ذخیره شده آبخوان در سال ۲۰۳۶ به میزان ۶۵/۱۰ درصد حجم اولیه است و در آن متوسط سطح آب زیرزمینی در افق زمانی موردمطالعه ۶۷/۱ متر افت می­یابد و نسبت به سایر سناریوهای مدیریتی در بخش مصارف شرب وضعیت مطلوبتری را به منطقه خواهد داد. این امر، نشانه تاثیر زیاد آب کشاورزی در برنامه­ریزی برای منابع آب خواهد بود. همچنین، میانگین دبی ها ثابت است ولی هزینه ها افزایش می­یابد درنتیجه دبی تاثیری بر کاهش یا افزایش هزینه ها ندارد. بنابراین عمق کف شکنی و هد پمپ ها تنها عواملی هستند که تاثیر بیشتری بر تغییرات هزینه ها خواهند داشت.

کلیدواژه ها:

مدیریت منابع آب ، تغییر اقلیم ، آب زیرزمینی ، عمق بهینه چاه ، مدل WEAP