عملکرد و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت تحت تاثیر فاکتورهای بیولوژیکی (مایکروریزا)، معدنی (زئولیت) و آلی (بیوچار) در گیاه تاج خروس زراعی (Amaranthus caudatus L) در خاک آلوده به سرب

با توجه به افزایش میزان جذب و تجمع سرب در گیاه تاج خروس زراعی، کاربرد این گیاه به منظور پالایش خاک های آلوده به سرب می تواند مناسب می باشد. آزمایش حاضر به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۹ در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا شد. فاکتورها شامل زئولیت (۳سطح)، بیوچار (۳ سطح) و میکوریزا (۲ سطح) بودند. نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته (۱/۹۳m) و وزن خشک ریشه (۲/۵۵g) در تیمار ترکیبی عدم مصرف زئولیت، بیوچار ۱۵ صدرد وزنی و مصرف مایکوریزا (Z۰B۲M۱) به دست آمد. بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک بوته (۵۴/۰۵g) ، در تیمار ترکیبی زئولیت ۵ درصد وزنی، بیوچار ۱۵ درصد وزنی و عدم مصرف مایکوریزا (Z۱B۲M۰) حاصل شد. بیشترین فعالیت آنزیم های کاتالاز (۳.۰۶Umg–۱protein)، پراکسیداز (۰.۹۵Umg–۱protein) و سوپراکسیددسموتاز (۸.۵۸Umg–۱protein) در تیمار زئولیت ۱۰ درصد وزنی، بیوچار ۱۵ درصد وزنی و عدم مصرف مایکوریزا (Z۲B۲M۰) به دست آمد. بیشترین فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز (۰.۷۱Umg–۱protein) در تیمار زئولیت ۵ درصد وزنی، بیوچار ۷/۵ درصد وزنی و عدم مصر مایکوریزا (Z۱B۱M۰)، بیشترین فعالیت آنزیم گلوتاتیون ردوکتاز (۳۵۴.۱Umg–۱protein) در تیمار زئولیت ۱۰ درصد وزنی، بیوچار ۱۵ درصد وزنی و مصرغ مایکوریزا (Z۲B۲M۱) بدست آمد. کاربرد زئولیت در صفاتی مانند عملکرد بیولوزیک بوته و آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز، سوپراکسیددسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز تاثیر افزایشی معنی داری داشت. مصرف بیوچار در صفاتی مثل عملکرد بیولوژیک بوته، وزن خشک ریشه و همچنین بر فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز، سوپراکسیددسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز تاثیر مثبت داشت. مصرف مایکروریزا در صفاتی مثل وزن خشک ریشه و فعالیت آنزیم گلوتاتیون ردوکتاز تاثیر مثبت داشت. به نظر می رسد کاهش تنش سرب در مزارع آلوده، استفاده از فاکتورهای معدنی (زئولیت) و آلی (بیوچار) باعث افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت شده است و عوارض این تنش، تقلیل می یابد. از طرف دیگر استفاده از فاکتورهای معدنی (زئولیت ) و آلی (بیوچار) باعث افزایش عملکرد بیولوژیک شده است که این فاکتور می تواند جهت گیاه پالایی و اصلاح خاک های آلوده مناسب باشد. از دیگر راهکارهای جدید پیشنهاد شده برای افزایش کارایی گیاه پالایی، استفاده از روابط همزیستی میگروارگانیسم های مفید خاک زی با گیاهان است. در میان روش های بیولوژیکی، قارچ مایکروریزا با افزایش وزن خشک ریشه و افزایش فعالیت آنزیم گلوتاتیون ردوکتاز، می تواند نقش مهمی را در گیاه پالایی فلزات سنگین و کاهش اثرات مضر سرب داشته باشد. عدم وجود تیمارهای نامبرده شده به خصوص مایکروریزا، باعث کاهش وزن خشک ریشه و کاهش فعالیت این آنزیم شده است.

کلیدواژه ها:

آنزیم های آنتی اکسیدانت ، تاج خروس ، زئولیت ، بیوچار ، مایکوریزا ، فلزات سنگین