نظام نشانه ای مهر و کین در نقاشی قهوه خانه ای «مصیبت کربلا»، اثر محمد مدبر
محل انتشار: مبانی نظری هنرهای تجسمی، دوره: 8، شماره: 2
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 130
فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_VISUA-8-2_003
تاریخ نمایه سازی: 14 بهمن 1402
چکیده مقاله:
نقاشی قهوه خانه ای، برگرفته از متن فرهنگ سنتی و عامیانه ایرانی است و توجه خاصی را به واقعه کربلا به عنوان یکی از مضامین ویژه فرهنگ ایرانی نشان داده است. نقاشی «مصیبت کربلا»، اثر محمد مدبر، اثری شاخص در این سنت تصویری، محسوب میشود. واقعه کربلا عرصه تقابل مهم ترین مصادیق خیر/ شر در برابر یک دیگر است. از این رو، نشانه های تقابلی مهر/ کین، که بازتاب حسی فرهنگی ایرانی به این رویارویی است، به وفور در آن پیدا است. پژوهش حاضر سعی دارد که، با بهره گیری از رویکرد تقابلهای دوقطبی ساخت گرا و خوانش سه سطحی بارتی، به روش توصیفی-تحلیلی و گردآوری داده های متنی و تصویری، با مطالعات کتابخانه ای (مقاله و کتاب)، به تحلیل معنایی مهر و کین در اثر مورد بحث، بپردازد و درصدد پاسخ به این پرسش است که: تقابل دوگانه مهر/کین با چه سازوکاری در نقاشی مصیبت کربلا تولید معنا میکند؟ نتایج کلی از این قرار است که: تابلوی مصیبت کربلای با تجمیع نشانه های صریح و ضمنی مهر/ کین، به دنبال نمایش غلبه مهر بر کین است؛ چنان چه پیام صریح این نقاشی، تنها به یک واقعه تاریخی- مذهبی ارجاع میدهد و در تقابل با این روایت، پیامهای ضمنی، ارجاعات جزیی دارد که به واسطه نگاه مقاومتی محمد مدبر، حاکی از غلبه معنوی سپاه امام حسین (ع) در برابر لشکر یزید و نفی روایت تاریخی است. لذا، در یک نگاه کلی، تصویر قبول واقعه دردناک عاشورا را به تاخیر میاندازد و در برابر روایت تاریخی مقاومت میکند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
نسرین سیدرضوی
مدیرگروه هنراسلامی و هنرهای تجسمی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه علم وفرهنگ، تهران، ایران.
فواد نجم الدین
مدیرگروه گرافیک، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه علم وفرهنگ، تهران، ایران.
مونا راسته
کارشناس ارشد هنر اسلامی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :