واکنش عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گندم به تراکم بذر و محلول پاشی کائولین در شرایط دیم

سابقه و هدف: در بسیاری از مناطق کشور از جمله کوهدشت لرستان، میزان، توزیع و شدت نامناسب بارندگی تاثیر منفی بر تولید گیاهان زراعی مانند گندم در شرایط دیم می گذارد. انتخاب مناسب ترین رقم، ضمن افزایش تولید به اقتصاد کشاورزان منطقه کمک می-نماید. از طرفی دست یابی به راه کارهای مناسب کاربردی از جمله مواد ضد تعرق مانند کائولین جهت کاهش تعرق برای تعدیل تنش خشکی ضروری به نظر می رسد. همچنین، یکی از عوامل موثر بر افزایش عملکرد گیاه در مدیریت عملیات زراعی تغییر در تراکم کاشت گیاه زراعی می باشد که می تواند باعث تغییر در عملکرد و اجزای عملکرد شود. تراکم گیاهی یکی از مهمترین عامل های تعیین کننده توانایی گیاه زراعی در استفاده از منابع محیطی می باشد و از اهمیت ویژه ای در تولید گندم برخوردار است. به این منظور بررسی همزمان رقم، تراکم و کائولین به منظور دست یابی به بهترین تیمار برای شرایط دیم منطقه در این آزمایش بررسی گردید.مواد و روش ها: به منظور بررسی اثر تراکم بذر و محلول پاشی کائولین بر ارقام گندم دیم، پژوهشی دوساله به صورت فاکتوریل -اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار تحت شرایط دیم در شهرستان کوهدشت اجرا شد. عامل تراکم در چهار سطح ۳۵۰، ۵۰۰، ۶۵۰ و ۸۰۰ بذر در مترمربع و عامل رقم شامل سه رقم گندم دیم کریم، کوهدشت و قابوس به صورت فاکتوریل در کرت های اصلی و محلول پاشی کائولین در دو سطح شاهد و محلول پاشی ۵ درصد کائولین در کرت های فرعی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد تراکم ۵۰۰ بذر در مترمربع بدون و با محلول پاشی کائولین در هر دو سال اول (به ترتیب ۲۴۲۸ و ۲۴۸۰ کیلوگرم در هکتار) و سال دوم (به ترتیب ۲۷۹۸ و ۲۸۳۱ کیلوگرم در هکتار) بیشترین عملکرد دانه را نشان داد. رقم قابوس در تراکم ۵۰۰ بذر در مترمربع بدون و با محلول پاشی کائولین (به ترتیب ۲۷۹۲ و ۲۸۰۲ کیلوگرم در هکتار) بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد. روند تغییرات عملکرد دانه گندم در سال دوم آزمایش نشان داد که عملکرد دانه با افزایش تراکم بذر از یک رابطه چند جمله ای معنی دار در هر سه رقم کریم، کوهدشت و قابوس پیروی نمود؛ بطوری که با افزایش تراکم از ۳۵۰ به ۵۰۰ بذر در متر مربع تغییر معنی داری نداشت و با افزایش بیشتر تراکم کاهش یافت. رقم کوهدشت بدون محلول پاشی کائولین بیشترین میزان پروتئین دانه (۳۰/۱۲ درصد) را داشت.نتیجه گیری: در مجموع رقم قابوس در تراکم ۵۰۰ هزار بذر در هکتار از بیشترین عملکرد دانه برخوردار بود که برای منطقه قابل توصیه است. محلول پاشی کائولین تحت شرایط این آزمایش نقش مثبتی در تولید کمی و کیفی گندم ایفا ننمود.

کلیدواژه ها:

اجزای عملکرد ، پروتئین دانه ، ضد تعرق ، طول پدانکل ، قابوس