معرفی گیاه دارویی چای ترش (.Hibiscus sabdariffa L) از داروشناسی سنتی تا ترکیبات ماده موثره و خواص فارماکولوژیکی

چای ترش از جمله گیاهان دارویی پرکاربرد است که در سال های اخیر در مناطق مختلف ایران بصورت گسترده کشت می شود. چای ترش به صورت نوشیدنی گرم ویا سرد مورد استفاده قرار می گیرد. چای ترش در مواد غذایی بعنوان طعم دهنده و چاشنی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین برای اهداف درمانی مانند کاهش فشار خون بالا و اختلالات گوارشی و تنفسی و بعنوان مدر مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از انجام این مقاله مروری بررسی و معرفی خواص درمانی این گیاه ارزشمند و استفاده در طب سنتی می باشد. مطالعات انجام شده نشان داد که ماده موثره آن را اسیدهای آلی، آنتوسیانیدین ها، فلاونول ها، فلاون-تری الز، فنولیک اسیدها، استرول ها، اسیدهای چرب و توکوفرول ها تشکیل داده اند. فعالیت ضد سرطانی، ضد قارچی، ضد باکتریایی و ضد انگلی، آنتی اکسیدانی، مدری، ضد دیابتی، ضد فشار خون بالا، و ضد التهابی ماده موثره آن گزارش شده است و یکی از دلایل فعالیت های مذکور به خاصیت آنتی اکسیدانی قوی و مهارکنندگی فعالیت آنزیم های آلفا گلوکوزایداز و آمیلاز، آنزیم های تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE) و اثر شل کنندگی رگی یا اثر مدولاسیون کانال کلسیم توسط ماده موثره چای ترش عنوان شده است و فنولیک اسیدها بویژه protocatechuic acid؛ اسیدهای آلی (hydroxycitric acid، hibiscus acid) و آنتوسیانیدین ها (دلفینیدین و سیانیدین-۳ sambubioside) می توانند از جمله ترکیبات موثر در این زمینه باشند. از طرفی گزارش ها از این است که چای ترش گیاهی ایمن و بدون عوارض جانبی است. با توجه به استفاده گسترده این گیاه دارویی در طب سنتی نیاز به معرفی همه جانبه این گیاه می باشد تا افراد با داشتن اطلاعات کافی در مورد عوارض جانبی ناشی از دوز مزمن این گیاه در مصرف آن دقت لازم را داشته باشند. همچنین با توجه به بومی سازی این گیاه و کشت وسیع آن می توان کمک به حفظ محیط زیست و گونه گیاهی و همچنین صادرات گیاه و یا ترکیبات موثره ارزشمند این گیاه پرداخت.

کلیدواژه ها:

چای ترش ، طب سنتی ، فارماکولوژی