تدوین اصول ارتقای کیفیت فضای خصوصی مسکونی با رویکرد ادراک بصری مبتنی بر بوم شناسی بصری (ویدئواکولوژی)

بخش عمده اطلاعات محیط از طریق بینایی و ادراک­بصری کسب می­شود. در واقع درک محیط توسط فرایندی پیچیده بین چشم­­ها و مغز صورت می­گیرد. از طرفی دیگر تناسبات و زیبایی بصری محیط سکونت انسان که نقش عمده­ای در شکل­گیری رفتارها و رضایتمندی کاربران خواهد داشت از مباحث مهم و ضروری در معماری و شهرسازی می­باشد. امروزه با پیشرفت تکنولوژی و علوم مهندسی و پزشکی مشخص شده است که تطابق تصاویر دریافتی به چشم از محیط اطراف با استانداردهای بینایی و فیزیولوژیک بینایی نقش اساسی را در حس زیباشناسی و رضایتمندی انسان ها از محل سکونتشان و در نتیجه کیفیت زندگی کاربرانخواهد داشت. لذا در این پژوهش به تدوین اصول ارتقای کیفیت فضای خصوصی مسکونی نظیر اتاق خواب با توجه به مولفه­های کیفیت بصری با رویکرد ادراک بصری مبتنی بر ویدئواکولوژی یا بوم­شناسی بصری پرداخته شده است. روش تحقیق در این پژوهش، از نوع ترکیبی کمی و کیفی می­باشد. همچنین نوع رویکرد پژوهش روش همبستگی و ارزیابی مولفه­های کیفیت بصری مرتبط با مکانیسم­های فیزیولوژیک بینایی می­باشد. روش جمع­آوری اطلاعات نیز بر اساس مطالعات کتابخانه­ای و پرسش­نامه می­باشد. جهت رسیدن به هدف پژوهش مهم­ترین مولفه­های تاثیرگذار بر کیفیت­بصری محیط مسکونی را بر اساس دیدگاه­های نظریه پردازانی نظیر چپ­من، راس­ماسن مشخص کرده و با توجه به ۵ مکانیسم فیزیولوژیک بینایی نظیر مکانیسم جواب روشن­خاموش، تابع­انعکاس، ساکاد، فرکانس­فضایی و مکانیسم دید دو­چشمی چهارچوب نظری پژوهش ترسیم و نتایج پرسشنامه­ها بر اساس نرم­افزارهای پردازش تصویر دیجیتال متلب، فوتوشاپ و spss مورد تجزیه و تحلیل قرار داده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که تمایلات مردم برای دیوارهای فضای اتاق­خواب بیشتر به فرم­ها و اشکالی است که دارای تناسبات مستطیل طلایی، خطوط منحنی به نسبت خطوط شکسته، دارای تقارن و نظم و ریتم در دو محور x,y می­باشد. همچنین استفاده از مصالح طبیعی به نسبت مصالح مصنوعی، تغییرات ریتم­رنگی در جبهه دیوارها و سقف به صورت پیوسته، کنتراست ­رنگی کم­تر با توجه به آرامش بصری برای دیوار روبروی تخت و سقف و کنتراست رنگی بیشتر برای دیوار روبروی میزکار، فرم پنجره­هایی با حالت منحنی با توجه به مکانیسم جواب روشن و خاموش و فعالیت بیشتر قشر سینگولیت قدامی در مغز نیز از دیگر نتایج این پژوهش می­باشد.

کلیدواژه ها:

ادراک بصری ، فضای خصوصی ، خانه ، ویدئواکولوژی