بررسی تاثیر خردشدگی زاگرس مرتفع بر سیستم جریان چشمه های معرف آن (مطالعه موردی: حوضه یاسوج)

منطقه مورد تحقیق در پیرامون شهر یاسوج قرار گرفته و جزء حوضه آبریز کارون بزرگ به شمار می رود. هدف اصلی در این مطالعه بررسی خصوصیات ساختاری حاکم و تاثیر آن بر وضعیت آبدهی چشمه ها و کنترل جریان آب زیرزمینی در سنگ مخزن آنها می باشد. در این تحقیق با استفاده از داده های سنجش از دور، سیستم اطلاعات جغرافیایی، داده های مشاهده ای زمینی منابع آب و تحلیل داده های آبدهی چشمه های معرف با استفاده از منحنی فروکش آنها، رابطه عوامل ساختاری بر فراوانی و رژیم تخلیه منابع آب مورد بررسی قرار گرفت. در اولین گام مبادرت به تهیه نقشه خطواره ها از تصاویر ماهواره ای و نقشه های زمین شناسی شد و سپس وابستگی موقعیت قرارگیری چشمه ها و رژیم تخلیه آن ها با این ساختارها مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد رخداد پدیده های ساختمانی نظیر چین خوردگی ها، گسل ها، درزه ها و شکستگی ها در نتیجه فعالیتهای تکتونیکی از یک سو و ریزش های جوی مناسب از سوی دیگر، شرایط مناسبی برای توسعه آبخوان های کارستی در منطقه ایجاد کرده است. ظهور چشمه های منطقه در راستای گسل ها نیز بیانگر اهمیت نقش ساختاری در منطقه می باشد. این گسل ها جهت های اصلی جریان آب درون حوضه کارستی را کنترل می کنند در حالیکه درزه ها و شکستگی های مرتبط با آنها در جهات فرعی جریان نقش دارند. تحلیل شکستگی های منطقه نشان داد که میانگین باز شدگی بیشتر از ۲۰ میلیمتر و شیب سطح لایه بندی حدود ۵۰ درجه نفوذ و انتقال آب را در حوضه آبریز چشمه ها تسهیل کرده است، همچنین تراکم بالای شکستگی ها در حوضه آبگیر چشمه ها موجب آبدهی زیاد آن ها شده است.

کلیدواژه ها:

توسعه کارست ، جریان افشان ، جریان مجرایی ، چشمه خرانداز ، منحنی فروکش