بررسی تاثیر محلول پاشی سلنیوم بر رشد و خصوصیات فیزیولوژیکی ریحان (.Ocimum basilicum L) در خاک آلوده به آرسنیک

سمیت فلزات سنگین تغییرات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و فراساختاری متنوعی را در گیاهان ایجاد می­ نماید. به­ منظور ارزیابی تاثیر محلول­پاشی سلنیوم بر رشد و خصوصیات فیزیولوژیکی ریحان (.Ocimum basilicum L) در خاک آلوده به آرسنیک، آزمایشی به ­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارها شامل دو نوع خاک آلوده و غیرآلوده به فلز سنگین آرسنیک (صفر و ۴۵۷۶ میلی­ گرم در کیلوگرم) و سه سطح محلو­ل­پاشی سلنیوم (سلنات سدیم) (صفر (شاهد)، ۵ و ۱۰ میلی­گرم در لیتر) بود. نتایج نشان داد که غلظت ۱۰ میلی ­گرم در لیتر سلنات ­سدیم دارای بیشترین اثر مثبت بر شاخص­ های ریخت­ شناسی و رشد رویشی گیاه بود. کمترین مقدار کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل (به ­ترتیب ۲/۱۱، ۰/۳ و ۲/۷۶ میلی­ گرم بر گرم وزن تر) و آنتوسیانین، فنول و فلاونوئید (به­ ترتیب ۱/۰۳، ۱/۶ و ۷/۴۱ میلی­ گرم بر گرم وزن خشک) در گیاهان رشد­یافته در خاک آلوده به آرسنیک و بدون محلول­پاشی سلنیوم مشاهده شد. بیشترین میزان کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل (به ­ترتیب ۵/۷، ۰/۹ و ۶/۸۳ میلی­ گرم بر گرم وزن تر) و آنتوسیانین، فنول و فلاونوئید (به­ ترتیب ۲/۷۴، ۷/۶۹ و ۷/۴۱ میلی­ گرم بر گرم وزن خشک) در گیاهان پرورش یافته در خاک غیرآلوده به آرسنیک و محلول­پاشی ­شده با بالاترین غلظت سلنیوم (۱۰ میلی­ گرم در لیتر) به­ ثبت رسید. همچنین تیمار گیاه ریحان با سلنیوم در خاک آلوده به آرسنیک موجب افزایش محتوای کاروتنوئید، پرولین و قندهای محلول در گیاهان ریحان شد. با توجه به نتایج مطالعه حاضر، تیمار سلنیوم موجب تعدیل اثرات مخرب تنش آرسنیک و افزایش تحمل گیاه ریحان به شرایط تنش گردید.

کلیدواژه ها:

آنزیم های آنتی اکسیدانی ، ترکیبات بیوشیمیایی ، تنش فلز سنگین ، سبزی برگی ، گیاه دارویی