واکاوی تطبیقی مراقبه درحکمت متعالیه و علم اخلاق

براساس کریمهی﴿ویزَکیهِم ویعلِّمهم الْکتَاب والْحکمه﴾(جمعه، 3) (آنها را تزکیه میکند و به آنان کتاب (قرآن) دین برنامه شکوفایی مقام لایقفی و قابلیت نامتناهی بودن نفس ناطقه انسانی است. که این مقصداعلی و مرصد اسنی را در قالب فقه، اخلاق و حکمت متعالیه متحقق مینماید.که هرکدام از این سه حوزه درون دینی براساس قابلیت هایی که دارند وظایف، نقشها و نتایج متفاوت و نه مخالف را در یک سلسلهطولی ایفا نموده تا استعداد نفس مبنی بر اتصال به نشئه ملکوت و تشبه به عالم اله شکوفا شود. لذا مبحث حضور و مراقبه در اخلاق و فقه در مراتب مقدماتی و مراقبه در حکمت متعالیه در مراتب عالی تر، اوج برنامههای دین برای انسان سازی می باشد. مراقبت مطروحه درعلم اخلاق و فقه بیشتر بر جنبههای ترک رذائل نفسانی و نیز تثبت در اجرای احکام شرعی به جهت حفظ قابلیت نفس میباشد. و در مرتبه اعلیتر حکمتمتعالیه مأمور رساندن نفس مهذّب به مقام لقاء الله و توحید صمدی قرآنی می باشد . مراقب اخلاقی، خویش را رقیب نفس خویش قرار میدهد و همین مقدار تقید به دین و استفاده از کتابهای اخلاقی و خطابههای اقناعی منتج به نتیجه می شود. اما در مراقبت حکمی- عرفانی براساس کریمهی﴿إِنَّ اللّه کانَ علَیکم رقیبا﴾(نساء، 2) (که خدا همواره بر شما نگهبان است)حکیم ربانی سعی میکند تا حق متعال را براساس اسم مراقب و رقیب خود بداند که دست یابی به این مرتبه از حضور و مراقبت تنها در ذیل وجود استاد ،« رقیب »راه یعنی انسانِ کاملِ مکمل، میسر میباشد. در فقه و اخلاق در تطهیر حواس ظاهری، عابد و زاهد از گناه توبه و شسته شده و بهشت ذاتی جان اوست.

کلیدواژه ها:

حکمت متعالیه ، توحید صمدی قرآنی ، حضور و مراقبت ، اخلاق