نقد و بررسی رساله در معرفت موسیقی منسوب به دوره صفوی: تحلیل تطبیقی در مکاتب علم موسیقی

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 271

فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHIC-54-2_012

تاریخ نمایه سازی: 30 دی 1402

چکیده مقاله:

در میان نسخه های برجای مانده از رسائل موسیقی، هویت مولف، تاریخ و محل تالیف برخی از آنها به درستی مشخص نیست. تالیف بیشتر این رسائل به دوره صفوی (۹۰۵- ۱۱۴۸ ق) منسوب است و از نظر صورت و محتوا نیز مشخصات خاصی دارند.یکی از این رسائل، که در منابع گوناگون به دوره صفوی منسوب شده، رساله ای است بدون عنوان از مولفی گمنام که پنج نسخه از آن در دست است. وجود شواهدی در این رساله انتساب آن را به دوره صفوی، مشکوک و حتی نادرست جلوه می دهد. از این رو در این مقاله برای شناخت و تبیین ساختار این رساله گمنام در مرحله اول، نسخه های موجود مقایسه و تفاوت آن ها ذکر شده است. در مرحله بعد، الگوهای ساختاری، اصطلاحات و نظام مدال، متریک و ریتمیک آن را بررسی کرده ایم و مقایسه آن با سایر رسائل دارای هویت و تحلیل تطبیقی مکاتب علم موسیقی، با روش های توصیفی، تحلیلی و تطبیقی مشخص شد که این رساله شاید در دوره ای تقریبا نزدیک به صفی الدین ارموی (م ۶۹۳ ق) نوشته شده باشد.

نویسندگان

نکیسا هدایت زاده

دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر، دانشگاه هنر، تهران، ایران

اسماعیل بنی اردلان

دانشیار گروه تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی، دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر، دانشگاه هنر، تهران، ایران

هومان اسعدی

دانشیار گروه موسیقی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن زیار، عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر، ...
  • ابن صفی الدین، عبدالمومن، بهجت الروح، ه.ل. رابینو دی برگوماله، ...
  • الارموی، صفی الدین عبدالمومن، الرساله الشرفیه فی النسب التالیفیه، هاشم ...
  • الارموی، صفی الدین عبدالمومن، کتاب الادوار، غطاس عبدالملک خشبه، محمود ...
  • اسعدی، هومان، «نگاهی اجمالی به پیشینه تاریخی موسیقی در ماوراءالنهر»، ...
  • اسعدی، هومان، «از مقام تا دستگاه»، فصلنامه موسیقی ماهور، سال ...
  • اسعدی، هومان، «ساختار گام بالقوه در موسیقی دوره تیموری»، فصلنامه ...
  • اسعدی، هومان، «جنبه های نمادین مقام در موسیقی جهان اسلام»، ...
  • اسعدی، هومان، «نکاتی درباره یک رساله موسیقی صفوی: بهجت الروح»، ...
  • بینش، تقی، سه رساله فارسی در موسیقی، تهران: مرکز نشر ...
  • پورجوادی، امیرحسین، «رساله موسیقی محمد بن محمود بن نیشابوری». فصلنامه ...
  • پورجوادی، امیرحسین، «سیرتاریخی پرده ها»، فصلنامه هنر، شماره ۲۹، ۱۳۷۴ ...
  • پورجوادی، امیرحسین، «المختصر المفید فی بیان الموسیقی و اصول احکامه»، ...
  • پورجوادی، امیرحسین، «رساله در بیان چهار دستگاه اعظم»، ماهور، شماره ...
  • پورجوادی، امیرحسین، «در بیان علم موسیقی و دانستن شعبات او»، ...
  • تبریزی، محمد بن مسعود، سفینه تبریز. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.صص ...
  • ثابت زاده، منصوره، «رساله عبدالرحمن بن سیف غزنوی»، سه رساله ...
  • خضرایی، بابک، «تقسیم وتر و دستان بندی ساز از دیدگاه ...
  • شیرازی، قطب الدین محمود بن مسعود، دره التاج لغر ه ...
  • دانش پژوه محمدتقی، «رساله در موسیقی»، هفتاد سالگی فرخ، مجتبی ...
  • رستمی، آریو، «رساله علم موسیقی اثر میرصدرالدین محمد قزوینی»، فصلنامه ...
  • مراغی، عبدالقادر غیبی، شرح ادوار، به اهتمام تقی بینش، تهران: ...
  • مراغی، جامع الاحان، به اهتمام تقی بینش، تهران: موسس مطالعات ...
  • مسعودیه، محمدتقی، «مفهوم مقام در رسائل و نسخ خطی فارسی ...
  • ملاح، حسینعلی، «شرحی بر رساله جامی»، مجله موسیقی، شماره ۱۰۱، ...
  • معمار، علی بن محمد (۱۳۶۸)، رساله موسیقی تهران: مرکز نشر ...
  • منزوی، احمد، «جنگ مرتضی قلی خان شاملو»، کلک، شماره ۴۷-۴۸، ...
  • میثمی، سید حسین، موسیقی عصر صفوی، تهران: فرهنگستان هنر، ۱۳۸۹ ...
  • نیک فهم خوب روان، سجاد و کردمافی، سعید، «موسیقی در ...
  • Dzhmajev, Alexander. “From Parda to Magam: A Problem of the ...
  • Feldman, Walter. Music of the Ottoman Court: Makam, Composition and ...
  • Gorji, Amir Khān, Resāla in Amir Hosein Pourjavady, ‘The musical ...
  • Massoudieh, Mohamma taghi. Manuscrits Persans Concernant La Musique. (RISM). Band ...
  • Wright, Owen, The Modal System of Arab and Persian Music ...
  • Wright, Owen. Music Theory in The Safavid Era: The taghsim ...
  • نمایش کامل مراجع