«الرساله الزاهره» نوشته اثیرالدین ابهری: نسخه شناسی، متن شناسی، تصحیح، و تحلیل

اثیرالدین ابهری یکی از برجسته ترین منطق دانان دوره اسلامی است که کمتر شناخته شده است. جستار پیش رو، از یکسو، با تصحیح الرساله الزاهره، یکی از منطق نوشته های ارزشمند وی را از پستوی فراموشی به پیشخوان چاپ و انتشار درمی آورد و، از دیگرسو، با شرح و واشکافی و تحلیل آن از دریچه منطق جدید، بر گوشهای از اندیشه های منطقی ابهری پرتو می افکند. مهمترین دستآوردهای این جستار در مقام بازشناسی اندیشه های منطقی ابهری بدین قرارند: ۱. ابهری قاعده تعدی استلزام را منتج شرطی متصل نمی داند. ۲. ابهری قاعده دلیل شرطی را می شناخته است؛ ۳. ابهری قاعده عکس نقیض شرطی را به چالش می کشد. ۴. ابهری بر آن است که در گزاره های حملی، عکس نقیض موافق اعتبار منطقی ندارد. ۵. ابهری، همچون منطق دانان ربط، استلزام ربطی را معتبر می داند، درحالیکه جدلیان رقیب وی، همانند رواقیان و پیروان منطق فرگهراسلی، استلزام مادی را. الرساله الزاهره بر پایه نسخه های خطی دانشگاه تهران، مجلس، و کتابخانه آیتالله مرعشی، به شیوه گزینشی تصحیح شده است.

کلیدواژه ها:

اثیرالدین ابهری ، استلزام تابع ارزشی ، الرساله الزاهره ، تعدی استلزام ، دلیل شرطی ، عکس نقیض