نقدی بر فناوری های معرفی شده در نظام شالیزاری

وقتی مشکلات متعدد و متنوع در ابعاد مختلف زندگی بشر در طول زمان رخ می دهد، گرایشی قطعی برای بازبینی کارآیی و پایداری سیستم های سنتی اتفاق می افتد. لذا توسعه فناوری های مناسب بسیار حایز اهمیت است. به اعتقاد راجرز و شومیکر فناوری های ارائه شده باید دارای پنج ویژگی شامل؛ مزیت نسبی، سازگاری، پیچیدگی، آزمون پذیری و قابلیت مشاهده باشند، تا قابل ارزیابی توسط کشاورزان باشند. در این راستا محققان موسسه تحقیقات برنج طی سالیان متمادی به معرفی فناوری های مناسب اقدام نمودند. به طور کلی فناوری های ارائه شده در فرآیند تولید برنج برای استفاده شالیکاران، به طور نسبی دارای قابلیت بررسی بر مبنای پنج ویژگی مطرح شده فناوری ها توسط شالیکاران در سطح مزارع شالیکاری است. باید توجه داشت که فرآیند تغییر شامل سه مرحله ابداع، نشر و پیامدها است. به طور عمده ابداع یا خلق فناوری به وسیله محققان انجام می شود. علاوه بر آن در طی سال های اخیر در قالب طرح نظام نوین ترویج، فناوری معرفی شده تا حدودی به وسیله محققان در بین شالیکاران نشر داده می شود. اما آنچه که در فرآیند تغییر رویکرد شالیکاران در اجرای فناوری های معرفی شده چندان مورد توجه قرار نمی گیرد، عدم مستندسازی پیامدهای ناشی از پذیرش یا عدم پذیرش نوآوری است. لذا لازم است در امتداد معرفی فناوری ها، پروژهایی به منظور بررسی پیامدهای ناشی از پذیرش یا عدم پذیرش فناوری ها تعریف و اجرا شود.

کلیدواژه ها:

فناوری مناسب ، ویژگی های فناوری ، مدل راجرز و شومیکر ، شالیزار ، شالیکار