کاربرد مدل ها و نظریه های آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در پیشگیری از سوء مصرف مواد در نوجوانان؛ یک مرور نظام مند

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخلات مبتنی بر مدل ها و نظریه های آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در پیشگیری از سوء مصرف مواد در نوجوانان انجام شده است. روش کار: به منظور شناسایی مطالعات انجام شده، کلمات کلیدی مرتبط در پایگاه های اطلاعاتی Magiran، SID،Web of science، Scopus،Pubmed  و Google Scholar  جست وجو شد و تمام مطالعاتی که در این زمینه چاپ شده بود، با محدودیت زمانی اول ژانویه ۲۰۱۱ تا ۲۱ دسامبر ۲۰۲۱ استخراج شد. پس از غربالگری مطالعات، ۱۱ مقاله که دارای معیارهای ورود به مطالعه بودند، بررسی شدند. یافته ها: در این پژوهش، ۷ مطالعه از نوع نیمه تجربی، ۳ مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی و ۱ مطالعه نامشخص بود که بر روی دانش آموزان متوسطه اول و دوم انجام شد. مداخلات آموزشی در ۶ مقاله بر اساس تئوری رفتار برنامه ریزی شده، در ۲ مقاله بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی، در ۱ مقاله بر اساس تئوری توسعه یافته عمل منطقی، در ۱ مقاله بر اساس مدل فرانظری و در ۱ مقاله بر اساس تئوری تعامل خانواده انجام شده است. نتیجه گیری: استفاده از مدل ها و نظریه های مختلف می تواند تاثیر مثبتی در پیشگیری از سوء مصرف مواد و در نهایت، اجرای رفتارهای سالم داشته باشد. بر اساس نتایج به دست آمده، سازه نگرش و خودکارآمدی در بیشتر مطالعات، مهم ترین و قوی ترین متغیر معرفی شده بودند و نقش مهمی را در پیشگیری از سوء مصرف مواد و اتخاذ رفتار سالم توسط دانش آموزان ایفا می کردند

کلیدواژه ها:

Adolescents ، Health education ، Model ، Substance abuse ، Systematic review ، Theory ، سوء مصرف مواد ، نوجوانان ، آموزش بهداشت ، مدل ، تئوری ، مرور نظام مند