بررسی برخی از نیازهای رویشگاهی و خصوصیات کمی و کیفی بنه در جنگل های شهرستان خلخال

بنه (پسته وحشی) درختی است که در بیشتر اقلیم های خشک و نیمه خشک ایران رویش دارد و منطقه خلخال یکی از رویشگاه های مهم آن در استان اردبیل است. به منظور شناخت شرایط رویشگاهی این گونه در منطقه خلخال، شش رویشگاه، بنه خلخال، مزرعه، نوده، کندرق، جعفرآباد و نیمهیل انتخاب و خصوصیات خاک، اقلیم، پستی و بلندی و رشد درختان بنه آنها مورد مطالعه قرار گرفتند. در کل ۱۰۹ قطعه نمونه به مساحت ۴۰۰ مترمربع به روش انتخابی تعیین و خصوصیات کمی درختان بنه شامل تعداد در قطعه نمونه، ارتفاع کل، قطر برابرسینه، رویه زمینی، طول تنه و قطر تاج اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که بنه در ارتفاع بین۷۶۰ تا ۱۸۰۰ متر از سطح دریا و در رویشگاه هایی که متوسط بارندگی سالیانه ۳۲۰ تا۴۴۰ میلی متر و میانگین دمای سالیانه آنها بین ۲/۱۰ تا۱/۱۷ درجه سانتی گراد متغیر است، پراکنش دارد. خاک رویشگاه های پسته وحشی از نوع خاکهای کم تحول یافته لیتوسول کم عمق تا نیمه عمیق می باشد. اسیدیته خاک از ۴/۷ تا ۱/۸ و هدایت الکتریکی آن ۲۱/۰ تا ۳۹/۰ دسی زیمنس بر متر متغیر است. بنه در منطقه شش تیپ غالب را تشکیل می دهد که عبارتند از: تیپ خالص بنه، تیپ ارس افرا همراه بنه، تیپ سیاه تلو بنه، تیپ بنه بادام همراه قره میخ، تیپ ارس بنه همراه بادام و تیپ سیاه تلو ارس همراه بنه. نتایج آماربرداری نشان داد که میانگین قطر برابرسینه درختان بنه در رویشگاه مزرعه ۶/۱۴ سانتی متر و در رویشگاه نیمهیل ۶/۴ سانتی متر می باشد. حداکثر ارتفاع تنه در رویشگاه مزرعه ۹/۱ متر و حداقل آن در رویشگاه جعفرآباد ۸۱/۰ متر ارزیابی شد. میانگین قطر تاج درختان ۴۸/۲ متر و میانگین ارتفاع کل درختان بنه ۹۰/۲ متر است که به دلیل قطع و بهره برداری بی رویه درگذشته، فاقد تنه واحدی می باشند.

کلیدواژه ها:

wild pistachio ، soil ، climatic ، DBH ، height ، regeneration