بررسی تنوع گونه های درختی و درختچه ای بیشه زارهای گویجه بل در شهرستان اهر

آگاهی از وضعیت تنوع زیستی می ­تواند راهنمایی برای مدیریت بهتر اکوسیستم باشد.­ تنوع گونه ­ای زیاد با حفاظت بهتر می ­تواند پایداری اکولوژیکی اکوسیستم را تضمین کند. هدف پژوهش پیش رو، شناسایی و بررسی تنوع گونه ­های درختی و درختچه­ ای منطقه گویجه ­بل شهرستان اهر و ارزیابی اثر عامل های فیزیوگرافی بر آن بود. نمونه­ برداری به صورت منظم- تصادفی با شبکه ای به ابعاد ۲۰۰ ×۱۵۰ متر و با ۴۸ قطعه نمونه دایره ­ای شکل ۳۱۴ متر مربعی انجام شد. در هر قطعه نمونه، فهرست کلیه گونه­ های درختی و درختچه ­ای همراه با ارزش­ های فراوانی- غلبه بر اساس مقیاس براون بلانکه ثبت شد. نتایج نشان داد که درمجموع، ۱۳ گونه چوبی در منطقه وجود داشت. ازملک (Smilax excelsa) بیشترین درصد حضور (۳۹ درصد) و تنگرس (Rhamnus sp.) کمترین درصد حضور (۰/۰۴ درصد) را در قطعات نمونه داشتند. تراکم در قطعه نمونه از ۱۰ تا ۱۱۰ پایه از گونه­ های مختلف متغیر بود. دو گونه بومی جنگل های ارسباران (کرب و هفت ­کول) در این منطقه مشاهده شد. هفت کول به طور غالب در جهت­ های غربی و کرب در جهت­ های شرقی حضور داشت. اثر اصلی شیب بر شاخص ­های تاکسا، سیمپسون، شانون- وینر و مارگالف معنی­ دار نبود، در حالی که اثرات اصلی جهت بر شاخص تاکسا در سطح اطمینان ۹۹ درصد و بر دیگر شاخص ­ها در سطح اطمینان ۹۵ درصد معنی­ دار بود. مقدار کلیه شاخص های تنوع در جهت غربی بیشتر بود. نتایج مربوط به خوشه ­بندی ترکیب پوشش گیاهی، نتایج مربوط به مقایسه شاخص ­های تنوع سایت­ ها را تایید کرد. شاخص ­های تاکسا و مارگالف دارای بیشترین ضریب تغییرات بودند، بنابراین در سایر پژوهش ها و نیز ارزیابی­ اثر مدیریت و پایش تغییرات پوشش گیاهی، استفاده از شاخص ­های مذکور توصیه می شود. بر اساس نتایج این پژوهش، زیاد بودن شیب و تنوع زیستی منطقه مورد مطالعه، زمینه حفاظت و قرق منطقه را فراهم می کند.

کلیدواژه ها:

تنوع زیستی ، حفاظت ، فیزیوگرافی ، گونه شاخص ، هفت کول