تحلیل الغای قرارداد مرزی اروند رود از سوی ایران (۱۳۴۸ ش / ۱۹۶۹ م)

زمینه و هدف: سرحدات آبی مرزی ایران در خوزستان همواره یکی از مناطق پر تنش و مورد اختلاف با دولت عراق بوده است. هدف از نگارش این مقاله، تحلیل الغای قرارداد مرزی اروند رود از سوی ایران در ۱۳۴۸ ش / ۱۹۶۹ م، می باشد. روش تحقیق: روش تحقیق تاریخی تحلیلی و شیوه کتابخانه ای « Library research» در یک فرآیند گام به گام برای جمع آوری اطلاعات پس از بررسی کلمات کلیدی، جمع آوری منابع بخصوص اسناد آرشیوی، یادداشت برداری به تجزیه وتحلیل داده ها پرداخته است. یافته­ ها: در سال ۱۹۱۴ که عراق بخشی از امپراتوری عثمانی محسوب می گردید، عهدنامه ناعادلانه تحدید حدود مرزی با تاکید بر رودخانه اروندرود بر دولت ناتوان قاجاریه تحمیل گشت. با ظهور دولت پهلوی اول، قرارداد مرزی جدیدی با دولت عراق در ۱۳ تیر ۱۳۱۶ / ۴ ژوئیه ۱۹۳۷ منعقد گردید. بااین حال، قرارداد ۱۳۱۶ نتوانست خواسته قانونی ایران بر اساس خط تالوگ را تامین نماید. از دهه ۳۰ ش/۵۰ م اختلافات مرزی دو کشور افزایش یافت که در دهه ۴۰ ش/۶۰ م به اوج خود رسید و در سال ۱۳۴۸/ ۱۹۶۹ به الغای قرارداد ۱۳۱۶ از سوی ایران منتهی گردید. نتیجه­ گیری: نتیجه گرفته می شود که مجموعه ای از عوامل به هم پیوسته و مکمل سیاسی، اقتصادی، نظامی، حقوقی، پیوندهای دیپلماتیک و تحولات بین الملل در منطقه خاورمیانه موجب شکل گیری بحران، استمرار تنش های میان تهران و بغداد و درنهایت ابطال این قرارداد گردید.

کلیدواژه ها:

ایران ، عراق ، قرارداد ۱۳۱۶ اروند رود ، ابطال در سال ۱۳۴۸ ، عوامل الغای قرارداد