بررسی دلالت های مذاق شریعت در فقه جزایی امامیه وآثار تربیتی آن

فقیه گاه در مقام استنباط احکام به نصوص و ادله شرعی به صورت منفرد و تک گزاره ای استناد می نماید و گاه در اثر ممارست و انس با نصوص شرعی، روش و سیره ی شارع در جعل احکام و روح کلی شریعت را در می یابد و با این بینش مجموعه نگر، ادله شرعی را ارزیابی می کند. بدین سان مذاق شریعت نه تنها مبین اراده ی تشریعی شارع است بلکه در مقام تفسیر اراده ی شارع نیز دست مایه فقها قرار می گیرد. هر یک از منابع موجود با رویکرد خاصی، مفهوم مذاق شریعت را بررسی نموده اند. گاه عناصر و اجزا تشکیل دهنده مذاق شریعت تشریح شده است، گاه به اعتبار سنجی این مفهوم و گاه نیز به نقد و آسیب شناسی آن پرداخته اند. مقاله حاضر با روش کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی و تحلیلی دلالت های مذاق شریعت در فقه جزایی امامیه را مورد بررسی قرار داده است و نتیجه بحث بیانگر آن است که: در محدوده فقه امامیه، فقها ضمن آشنا نمودن دیگران با مذاق های شرعی در جاهای مختلف بدان استناد کرده اند، به گونه ای که در خصوص موضوعات فاقد پیشینه از این مسئله استفاده می کنند، لذا توجه به مذاق شریعت و پرهیز از تفسیر تک گزاره ای نصوص، سبب هماهنگی احکام با غایات و دیدگاه های کلی شارع و کار آمدی بیشتر فقه جزایی می گردد.

کلیدواژه ها:

دلالت ، مذاق شریعت ، فقه جزایی امامیه.