بررسی جایگاه اثباتی معاینه محل و تحقیق محلی و مقایسه (تعارض) آن با سایر ادله اثبات دعوا

اثبات معاینه محلی و تحقیق محلی به عنوان یکی از راههای کشف حقیقت در دعاوی از دیرباز مورد توجه بوده است. هرچند در برخی از موضوعات به علت ساده بودن اثبات دعوی، قاضی ضرورتی برای بکارگیری معاینه و تحقیق محلی نمی بیند، اما در اغلب پرونده ها به دلیل مبهم بودن ادله و هم چنین موضوعاتی که لمس آن توسط قاضی می تواند در حل دعاوی موثر باشد، در نتیجه قاضی اقدام به صدور قرار می نماید، به گونه ای که در اکثر پرونده ها طرفین درخواست قرار معاینه محل یا تحقیق محلی را می نمایند. بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر است این است که در این نوشتار جایگاه اصلی این ادله و میزان اعتبار آن در رای دادگاه مورد توجه قرار گیرد. سوال پژوهش این است که اعتبار معاینه و تحقیق محلی برای قاضی و مقایسه آن با سایر ادله اثبات دعوا تا چه اندازه موثر است؟ فرضیه این است که برای دستیابی به حقیقت و کشف آن، نیازمند رسیدگی به همه راهها از جمله تحقیق و معاینه محلی نیز هستیم. اما این در صورتی است که بتواند مستند و بر مبنای کشف حقیقت باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد از آن جا که اطلاعات حاصل از معاینه محل و تحقیق محلی از امارات قضایی شمرده شده که ممکن است موجب علم یا اطمینان دادرسی دادگاه یا موثر در آن باشد. بنابراین مانند سایر امارات قضایی با اماره مخالف بی اثر می شود و تاب مقاومت در برابر دلیل را ندارد و دادگاه در صورتی می تواند به اطلاعات حاصل از این ادله ترتیب اثر ندهد که بلااثر بودن آن را استدلال کند.