شکاف توسعه استان های ایران

یکی از الزامات توسعه پایدار، برخورداری از عدالت منطقه­ای در توسعه هست. در بلندمدت، عدم توازن در توسعه مناطق مانعی بر سر راه توسعه پایدار خواهد بود. قدم اول در مسیر رفع نابرابری منطقه­ای، شناخت شرایط توسعه مناطق است. در تحقیق حاضر دو مقطع زمانی ۱۳۷۵ و ۱۳۹۰ برای بررسی سطح توسعه استان ها انتخاب شده است. با توجه به ادبیات تحقیق و دسترسی به داده­ها و اطلاعات، شاخص های مختلف اقتصادی، آموزشی و فرهنگی، مسکن و زیربنایی، جمعیتی و بهداشتی انتخاب و به مقتضای هر شاخص تعدیل لازم انجام شده است. برای تعیین درجه توسعه یافتگی استان ها از دو روش تاکسنومی عددی و تاپسیس استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می­دهد که استان های مرکزی رتبه­ های اول توسعه را به خود اختصاص داده­ اند. باوجود کاهش انحراف معیار و دامنه تغییرات شاخص توسعه استان ها، هنوز هم نابرابری منطقه­ ای در جامعه ایران حاکم است و آزمون الگوی مرکز پیرامون برای هر دو مقطع، برقراری این الگو را مورد تایید قرار می­دهد. به نظر می­رسد با توجه به تفاوت در پتانسیل مناطق مختلف، نمی­توان از یک برنامه یکسان برای تمامی مناطق بهره برد. بر همین اساس برای ایجاد تعادل ناحیه­ ای پیشنهاد می­شود در قالب برنامه­ های توسعه ملی، اقدام به برنامه­ ریزی منطقه­ ای با محوریت توانایی­های منطقه­ ای شود، به نحوی که توسعه پایدار برای تمامی مناطق حاصل شود.

کلیدواژه ها:

توسعه ، تاکسنومی عددی ، تاپسیس ، استان های ایران