بررسی حقیقت اختیار از منظر مکتب تفکیک؛ نقدی بر کتاب «مساله علم الهی و اختیار»

حقیقت اختیار امری وجدانی و بدیهی است و همه انسان ها آن را با علم حضوری بسیط می یابند، ولی تحلیل و تفسیر این حقیقت و تبیین تفصیلی آن بسیار دشوار است و از مسائل اختلافی بین اندیشمندان به شمار می رود. اخیرا برخی اندیشمندان مکتب تفکیک، با رد آموزه های فلسفی و عرفانی، تحلیلی از حقیقت وجدانی اختیار عرضه کرده اند که از جهاتی شبیه تفکر اشاعره است. این تحلیل با اینکه با ظاهری عقلی ارائه شده، اشکالات عقلی فراوانی دارد که برخی از آنها به نوع تقریر پیروان مکتب تفکیک اختصاص دارد. در این مقاله، با روش تحلیلی و توصیفی نشان داده ایم که اندیشه مکتب تفکیک در زمینه حقیقت اختیار و اختیار حقیقی نادرست است و در نتیجه همه ادعاهایی که پیروان این مکتب بر این اندیشه بنا کرده اند نیز بی دلیل یا بی پایه و اساس به شمار می روند. شایان ذکر است که در این نوشتار، اولا دیدگاه مکتب تفکیک را اندیشه های ارائه شده در کتاب «مساله علم الهی و اختیار» در نظر گرفته ایم و ثانیا از تکرار اشکالاتی که فلاسفه و متکلمان پیش از این در نقد این نظریه مطرح کرده اند، صرف نظر نموده ایم.

کلیدواژه ها:

اختیار ، فعل اختیاری ، قدرت ، علم حضوری ، مکتب تفکیک