امور خارق العاده و مقصره در آثار علامه هزارجریبی استرآبادی (متوفای ۱۲۳۶ قمری)

محمدکاظم بن محمدشفیع هزارجریبی (از دانشمندان اوایل دوره قاجار) عالمی اهل قلم بوده و آثار متنوع و گوناگونی در حوزه الاهیات از ایشان برجای مانده است. با مطالعه و تحقیق در رساله های ایشان که در قالب کتاب های چاپی و نسخه های خطی موجود است، می توان برخی از مفاهیم و اصطلاحات فنی را با توجه به منظومه فکری ایشان ساماندهی و تدوین کرد. از اصطلاحات علمی و کلامی که در آثارش به صراحت یا کنایه از آن بحث شده است، «امور خارق العاده» و «مقصره » است. هزارجریبی اصطلاح «خارق العاده»  را در ارتباط با کرامات دانشمندان شیعی و امامان معصوم(ع) و همچنین معجزات پیامبر اسلام(ص) به کار می برد و نمونه های متعددی از آن را بیان می کند. گرچه هزارجریبی اصطلاح «مقصره» را در آثارش به صراحت به کار نبرده، اما بیان فضایلی برای اهل بیت(ع)، از جمله کرامات و امور خارق العاده و برتری ائمه از پیامبران پیشین، نقد مقصره است. رسالت این مقاله، پاسخ به دو سوال است: «کمیت و کیفیت بیان امور خارق العاده برای ائمه(ع) در آثار هزارجریبی چگونه است» و «مقصره چه کسانی هستند و نقد هزارجریبی بر آن ها چیست؟». بنابر این دو سوال، مقاله به شیوه تبیینی تحلیلی انتقادی به دو قسمت تقسیم شده است: قسمت اول: امور خارق العاده؛ قسمت دوم: مقصره.

کلیدواژه ها:

واژگان کلیدی: امور خارق العاده ، محال­ذاتی ، محال­عرفی ، مقصره ، محمدکاظم هزارجریبی