استفاده از روش منشایابی در تعیین سهم واحدهای سنگ شناسی حوضه پلدشت در تولید رسوب

به دلیل وجود مشکلات زیاد در کاربرد روشهای سنتی ، روش انگشت­نگاری، ردیابی یا بعبارتی منشایابی به عنوان روشی جایگزین و مناسب مورد توجه محققین مختلف قرار گرفته است. در این روش ، خصوصیات فیزیکی ، ژئوشیمیایی و آلی رسوب و منابع رسوب برای تعیین منابع اصلی رسوب و اهمیت نسبی آنها مورد استفاده قرار می­گیرند. در روش یاد شده با استفاده از ترکیبی مناسب از خصوصیات جدا کننده منابع رسوب، سهم منابع رسوب در تولید رسوب تعیین می­شود. در این تحقیق، سعی شده است با بهره­گیری از ترکیبی مناسب از عناصر ژئوشیمیایی که قادر به جداسازی واحدهای سنگ­شناسی در یکی از زیر حوضه­های حوضه ایستگاه پخش سیلاب پلدشت واقع در شهرستان ماکو از استان آذربایجان غربی است سهم واحدهای یاد شده تعیین شود. بعد از برداشت ۱۰۶ نمونه معرف از واحدهای سنگ­ شناسی و ۶ نمونه رسوب از انتهای حوضه نسبت به تجزیه ۱۸ عنصر ژئوشیمیایی اقدام شد. با بهره­گیری از روش تحلیل تشخیص، حدود ۱۲ عنصر از ۱۸ عنصر به عنوان ترکیب مناسب انتخاب شدند. در آخر با استفاده از ترکیب یاد شده و مدل­های چند متغیره ترکیبی سهم واحدهای مارن، کنگلومرا، آهک و دولومیت، شیل و اسلیت و رسوبات کواترنری به ترتیب برابر با ۹/۵۳، ۷۵/۲۹، ۸۵/۸،  ۵/۷ و ۰ درصد بدست آمد. میانگین خطای نسبی تقریبا برابر با ۵/۱۷ درصد و متوسط ضریب کارایی مدل حدود ۹۹/۰ است. روش منشایابی رسوب به عنوان روشی با ارزش برای کسب اطلاعات از منابع رسوب تشخیص داده شد.

کلیدواژه ها:

عناصر ژئوشیمیایی ، منابع رسوب ، واحدهای سنگ شناسی ، پلدشت ، تحلیل تشخیص ، منشایابی