ارزیابی معیارها و شاخص های پایش طرح مدیریت منابع جنگلی زاگرس از منظر جوامع محلی (مطالعه موردی: منطقه بازفت)

این پژوهش با هدف سنجش دیدگاه و تلقی جوامع جنگل نشین درباره اجرای طرح مدیریت منابع جنگلی زاگرس، طراحی و اجرا شد. ۸۲ خانوار از جوامع محلی ساکن در منطقه بازفت استان چهارمحال و بختیاری که به طور مستقیم با طرح مدیریت منابع جنگلی در ارتباط بودند انتخاب شدند و ارزیابی معیارها و شاخص های پایش طرح از راه پیمایش میدانی و مصاحبه با سرپرستان خانوارها صورت گرفت. نظر جوامع محلی درباره ۲۴ شاخص و ۳ معیار اجتماعی- مشارکتی، اقتصادی- معیشتی و مدیریت جنگل، بررسی و اولویت بندی شد. نتایج نشان داد که از بین شاخص های ارزیابی شده، رضایت مردم از اجرای طرح، پاسخگویی طرح به نیازهای جوامع محلی و ارتقای درآمد خانوار پس از اجرای طرح در کمترین اولویت مطلوبیت قرار دارند. معیارهای مدیریت جنگل، اقتصادی- معیشتی و اجتماعی- مشارکتی به ترتیب اولویت مطلوبیت اول تا سوم را به خود اختصاص دادند. این موضوع موید این است که تاثیر اجرای طرح مدیریت منابع جنگلی بر شاخص های اجتماعی و به خصوص اقتصادی بسیار کمتر از شاخص های مدیریت جنگل بوده است. در واقع از منظر جوامع محلی پیامدهای اقتصادی و اجتماعی طرح هم سنگ اثرهای جنگل شناختی آن نبوده است که همین امر به طور مسلم سودمندی تاثیر طرح بر شاخص های مدیریت جنگل را از بین برده است. نتیجه پژوهش روشن می سازد که در تهیه طرح های جنگلداری و مدیریت جنگل، باید به چگونگی تعریف و اثرگذاری شاخص های اجتماعی و اقتصادی توجه ویژه ای داشت. چراکه این شاخص ها همه ابعاد مدیریتی در جنگل را تحت تاثیر خود قرار خواهند داد و عملا اقدامات حفاظتی، احیایی و شیوه های بهینه بهره برداری را به حاشیه می برند و نتیجه سال ها هزینه و سرمایه گذاری از بین خواهد رفت.

کلیدواژه ها:

اثرهای اجتماعی ، اولویت بندی شاخص ، خانوار جنگلی ، طرح جنگلداری