تغییرات ذخیره کربن خاک برحسب سن در توده های جنگلکاری شده افرا پلت (Acer velutinum Boiss.) (مطالعه موردی: جنگل های نکا- ظالمرود)

تغییرپذیری خصوصیات خاک با گذشت زمان در توده های جنگلکاری به منظور تعیین محدوده سنی بهینه برای اهداف مختلف مدیریتی از جمله موضوعات پژوهشی است که در ایران کمتر به آن توجه شده است. در این پژوهش تغییرات ذخیره کربن خاک برحسب سن در توده های جنگلکاری شده افرا پلت در جنگل های نکا- ظالمرود بررسی شد. سه سن توده ۲۰-۱۰، ۳۰-۲۰ و ۴۰-۳۰ سال در منطقه انتخاب و برای آماربرداری از قطعات نمونه ۲۰×۲۰ متر با استفاده از روش منظم- تصادفی با ابعاد شبکه ۵۰×۵۰ متر استفاده شد. سپس پنج نمونه خاک (در مرکز و چهارگوش قطعه نمونه) از خاک سطحی (۱۵-۰ سانتی متری) با استفاده از استوانه فلزی در سه قطعه نمونه در هر طبقه سنی برداشت شد. نتایج نشان داد که از بین مشخصه های فیزیکی بیشترین مقدار رطوبت خاک (۳۳/۳۷ درصد) متعلق به سن توده ۴۰-۳۰ ساله و بیشترین مقدار جرم مخصوص ظاهری (۱۷/۲ گرم بر سانتی متر مکعب) متعلق به سن توده ۲۰-۱۰ ساله است. بررسی ویژگی های شیمیایی خاک نشان داد که به جز واکنش خاک و هدایت الکتریکی، بقیه مشخصه ها تحت تاثیر سن توده ها اختلاف معنی داری دارند. بیشترین فسفر قابل جذب، نیتروژن کل و کربن آلی به ترتیب با ۸۱/۷ میلی گرم بر کیلوگرم، ۳۵/۰ و ۱/۶ درصد در توده ۴۰-۳۰ ساله و بیشترین پتاسیم قابل جذب با ۹۱/۶۳۸ میلی گرم بر کیلوگرم در توده ۲۰-۱۰ ساله مشاهده شد. نتایج بررسی ترسیب کربن نشان داد که توده ۴۰-۳۰ ساله با ۸۹/۳۰۵ تن در هکتار کربن ترسیب شده بیشترین توانایی را دارد. بنابراین می توان نتایج این پژوهش مبنی بر سن بهینه ذخیره کربن (۴۰-۳۰ سال) برای جنگلکاری افراپلت را برای اهداف مدیریتی مختلف معرفی کرد.

کلیدواژه ها:

جنگلکاری ، خاک جنگل ، سن خاک ، فیزیک و شیمیایی خاک