الگوی تشکیل کانسار منگنز نوده در توالی آتشفشانی- رسوبی کرتاسه بالایی، زیرپهنه سبزوار

کانسار منگنز نوده در ٩٠ کیلومتری جنوب غرب شهرستان سبزوار و ۴۵ کیلومتری جنوب روداب، در زیرپهنه سبزوار از بلوک ایران مرکزی قرار دارد. عمدهترین واحدهای سنگی رخنمون یافته در منطقه از قدیم به جدید شامل آهکهای مارنی- سیلتی کرتاسه زیرین، سنگهای آتشفشانی رسوبی کرتاسه بالایی، آهکهای بخش فوقانی کرتاسه بالایی و ماسهسنگها و مارنهای قرمز پالئوسن میباشند. توالی آتشفشانی– رسوبی کرتاسه بالایی در منطقه گسترش زیادی داشته و میزبان کانهزائی مس سولفید تودهای نوده و کانسارهای منگنز نوده، گفت، فریزی، همایی، بنسبرد، چشمهسفید و ذاکری میباشد. از ویژگیهای این توالی، داشتن رسوبات دریایی عمیق همراه با فعالیتهای همزمان با آتشفشان میباشد. کانهزایی منگنز در سنگهای آذرآواری (توف قرمز و لیتیک توف سبز)، آتشفشانی و سیلتستون به صورت پیکرههای چینه- سان رخ داده و بر اساس ویژگیهای ساخت و بافت و کانی شناسی و نوع ارتباط ماده معدنی با سنگ میزبان به دو رخساره توده ای و لایه ای قابل تفکیک است. از لحاظ کانیشناسی کانسار نوده حاوی کانی- های پیرولوزیت، پسیلوملان و براونیت است که کانی پیرولوزیت مقدار قابل ملاحظهای دارد. همچنین از لحاظ بافت میکروسکوپی کانیهای منگنز دارای بافت تودهای، میکروکریستالین، کولوفرم، تیغهای، رگچهای و برشی میباشند.کانیزایی منگنز در کانسار نوده از جهات مختلف از جمله محیط زمینشناسی ته- نشست، سنگ میزبان و ساخت و بافت و کانیشناسی ماده معدنی با کانسارهای منگنز نوع آتشفشانی- رسوبی یا بروندمی شباهت زیادی را نشان میدهد.

کلیدواژه ها:

منگنز ، آتشفشانی– رسوبی ، کانسار نوده ، کرتاسه بالایی ، سبزوار