ارزیابی واکنش هیدرولوژیک حوضه آبخیز سد لتیان به جنگلکاری در اقلیم نیمه خشک

جنگل های طبیعی، گستره وسیعی از خدمات اکوسیستم از جمله خدمات مربوط به منابع آب را ارائه می کنند؛ با وجود این، اثر جنگلکاری ها در شرایط مختلف، سبب ایجاد نتایج متفاوت می شود و گاهی تهدیدکننده امنیت منابع آب به شمار می رود. از این رو توسعه جنگلکاری در مناطق دارای اکوسیستم شکننده، مانند مناطق خشک و نیمه خشک، باید به دقت ارزیابی شود. هدف اصلی تحقیق حاضر، کمی سازی واکنش هیدرولوژیک حوضه آبخیز سد لتیان به جنگلکاری است. بدین منظور از مدل SWATو داده های ایستگاه های هواشناسی (در مقیاس روزانه)، آب سنجی (در مقیاس ماهانه) و اطلاعات مکانی برای شبیه سازی جریان خروجی از حوزه آبخیز سد لتیان واقع در شمال شرق استان تهران، تحت سناریوی پایه (شرایط فعلی) و سناریوی جنگلکاری استفاده شد. با توجه به مقادیر ضریب نش-ساتکلیف، ضریب تعیین، P-فاکتور و R-فاکتور که در مرحله واسنجی در خروجی حوضه به ترتیب ۸۲/۰، ۸۲/۰ ۶۱/۰ و ۹۸/۰ و در مرحله اعتبارسنجی به ترتیب ۸۳/۰، ۸۴/۰، ۷۸/۰ و ۷۸/۰ به دست آمد، مدل SWATکارایی زیادی در شبیه سازی رواناب در حوضه بررسی شده نشان داد. مقایسه نتایج شبیه سازی های بارش-رواناب در طی دوره آماری ۳۹ ساله نشان داد که گسترش جنگلکاری به اندازه ۵/۸ درصد از مساحت حوضه، سبب کاهش جریان خروجی از حوضه به مقدار ۲/۰±۷/۲ درصد شد. این پژوهش به طور کمی نشان داد که جنگلکاریرا می توان از عوامل کاهنده رواناب در حوضه آبخیز سد لتیان محسوب کرد.با توجه به نتیجه تحقیق حاضر، پیشنهاد می شود توسعه پروژه های جنگلکاری با بررسی همه جانبه اثرهای آن بر منطقه به ویژه اثر بر پاسخ هیدرولوژیک حوضه صورت گیرد.

کلیدواژه ها:

الگوریتم SUFI۲ ، تغییر کاربری اراضی ، جنگلکاری ، حوضه آبخیز سد لتیان ، مدل SWAT