بررسی نحوه توزیع عوامل کاربری اراضی شهری در طرح های توسعه شهری از منظر عدالت اجتماعی

زمینه و هدف: در سرتاسر جهان، کشورها به طور فزاینده­ای در حال شهری شدن هستند است ولی خدماتی که پاسخگوی نیازهای مختلف آنها باشد، به­گونه­ای مناسب، پاسخگوی شهروندان نیست. لذا یکی از مهم­ترین دغدغه­های برنامه­ریزان و مدیران شهری، نحوه توزیع و تخصیص منابع و خدمات شهری به صورت عادلانه در سطح مناطق مختلف شهر برحسب نیازهای جامعه شهری می­باشد. توزیع بهینه خدمات، ارتباط مستقیمی با برنامه­ریزی کاربری اراضی دارد. این مقاله با هدف بررسی نحوه توزیع عوامل کاربری اراضی شهری از منظر عدالت اجتماعی در نواحی مختلف شهر سبزوار صورت گرفته است. روش بررسی:  روش تحقیق تحلیلی-تطبیقی بوده و از تکنیک­های آماری و مدل­های کاربردی امتیاز استاندارد شده و نزدیکترین مجاورت یا (همسایگی) استفاده شده است. یافته­ها: نتایج تحقیق نشان می­دهد که شهر سبزوار در مقایسه با سرانه پیشنهادی طرح جامع سال ۱۳۸۸ و سرانه­های رایج در کشور فاصله زیادی دارند. و در مقایسه با طرح جامع شهر سبزوار، با کمبود ۸۴/۹ مترمربعی در کاربریهای خدماتی(تجاری، آموزشی، آموزش عالی، فرهنگی، مذهبی، اداری، بهداشتی- درمانی، پارک و فضا سبز، ورزشی) خود مواجه می­باشد. همچنین توزیع فضایی خدمات شهری در نواحی ۱۳ گانه آن حالت نامتعادلی را نشان می­دهد به­گونه­ای که ناحیه ۱۳ و ۷ برخوردارترین این نواحی و ناحیه ۱۱ محروم­ترین ناحیه از نظر خدمات عمومی می­باشد و براساس مدل  مشخص شد که الگوی توزیع کاربری­ها در سطح شهر بر اساس الگوی کاملا خوشه­ای توزیع شده­اند، یعنی تجمع و تمرکز برخی از کاربری­ها در یک مکان بیشتر از مکان­های دیگر است و فقط کاربری فرهنگی الگوی تصادفی و کاربری نظامی و انتظامی دارای الگوی یکسان و منظم می­باشد. بحث و نتیجه­گیری: با توجه به پژوهش حاضر مسئولین باید سعی کنند فرصت­های برابر از حیث دسترسی به خدمات شهری را خلق نمایدو  همچنین با استفاده از فضای باز نظیر اراضی بایر به منظور رفع کمبودهای هر ناحیه و ایجاد فضای زنده شهری تلاش نمایند تا توزیع خدمات و تسهیلات متناسب با جمعیت ناحیه و شعاع دسترسی باشد. و کاربری­ها به طور متوازن و متناسب با جمعیت در بین نواحی  توزیع شوند.

کلیدواژه ها:

کاربری اراضی ، عدالت اجتماعی ، امتیاز استاندارد شده ، مدلRN ، سبزوار