بررسی تاثیر روند فشار جمعیت انسانی بر محیط زیست مطالعه ی موردی : زیرحوضه شورقزوین

یکی از عوامل اصلی بیابان زایی، فشارهای انسانی و نوع رابطه ی طلبکارانه و یک سویه آدمی با زیست بوم است، رابطه ای که بدون لحاظ خواهش های بوم شناختی منطقه، صرفا بر اساس رفع نیازهای اجتماعی و مصلحت های اقتصادی کوتاه مدت جوامع انسانی قوام و دوام یافته است. در این تحقیق روند  فشار جمعیت بر محیط زیست  در زیر حوضه ی شور بر اساس روش اسواران از نظر کمی و کیفی، مطالعه گردید. بر همین اساس، ابتدا نقشه های رقومی کلاس های کیفیت اراضی مطابق با سیستم طبقه بندی آمریکایی تهیه گردید. جمعیت  ایده آل این واحدها بر اساس روش اسواران محاسبه و با جمعیت بالفعل مربوط به سال  های ۱۳۳۵ و ۱۳۸۵ مورد مقایسه قرار گرفت. به منظور بررسی تاثیر جمعیت بر محیط زیست، شاخص نسبت ظرفیت بالقوه به ظرفیت بالفعل (موجود) محاسبه شد و در نهایت نقشه فشار جمعیت بر محیط زیست که در این روش به نوعی بیانگر شدت بیابانزایی در مقاطع زمانی فوق است، تهیه شد. افزایش مساحت مناطق با کلاس های بیابان زایی بالاتر و کاهش مناطق تحت کلاس های بیابان زایی پایین تر طی سال های فوق از مهم ترین نتایج حاصل از این مطالعه است. افزون بر آن، بررسی نسبت جمعیت بالقوه به بالفعل در سال های فوق، گویای این واقعیت است که ادامه روند تغییرات جمعیت انسانی، می تواند گستره ی مناطق با بیابان زایی بسیار شدید را بیش از پیش افزایش دهد. مدیران و برنامه ریزان منطقه با استفاده از نتایج این تحقیق می توانند ارزیابی مناسبی از روند تاثیر فشار جمعیت بر محیط زیست منطقه داشته باشند که این موضوع کمک شایانی به برنامه ریزی برای توسعه پایدار سرزمین می نماید.

کلیدواژه ها:

فشار جمعیت ، کیفیت اراضی ، قزوین ، حوضه شور ، بیابان زایی ، تخریب ، اسواران