تعیین روش مناسب برای تخمین ضریب جذب MTBE توسط خاک پالایشگاه تهران (شهرری)

متیل ترشیو بوتیل اتر(MTBE) از افزوده های بنزین است که در افزایش عدد اکتان سوخت برای بهره وری بیشتر کاربرد دارد. سازمان حفاظت محیط زیست امریکا MTBE را ماده ای مضر با سرطانزایی بالا طبقه بندی کرده است. این ماده از مخازن زیرزمینی سوخت، وارد محیط خاک می شود. ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی MTBE موجب نفوذ سریع این ماده در خاک و ورود به آبهای زیرزمینی می گردد. در نشت این ماده به خاک، توانایی خاک در جذب آلاینده، نقشی مهم در حذف MTBE ایفا می کند و شاخص ضریب پخش (Distribution Coefficient-Kd)، این توانایی را نشان می دهد. این شاخص در ژئوتکنیک زیست محیطی خاک بررسی می شود. چون دامنه ی تغییرات این شاخص برابر صفر تا هزار و حتی بیشتر است، در مدلسازی، حرکت و پراکنش آلاینده ها در خاک، نقشی مهم دارد. در این پژوهش با انجام چندین آزمایش جذب با خاک شهرری و آلاینده ی MTBE، مقدار واقعی جذب اندازه گیری و باتوجه به مقدار بدست آمده، روشهای مختلف عددی موجود، از نظر تطابق نتایج تخمینی با مقدار واقعی بررسی شد تا مناسب ترین روش تخمین برای خاک این منطقه و MTBE انتخاب شود. آزمایشهای این پژوهش، (آزمایش های خاک،جذب و GC)، همگی طبق استاندارد ASTM انجام گرفته است. در پایان مشاهده شد که هر چهار روش بررسی شده، برای تعیین ضریب جذب قابل استفاده اند؛ اما در شرایط مشابه، می توان به ترتیب، روش های دوبینین-رادوشکویچ، لانگ مایر، فرندلیخ و در نهایت ایزوترم خطی را برای تخمین Kd و فرآیند جذب، پیشنهاد کرد.

کلیدواژه ها:

ضریب پخش (Distribution Coefficient-Kd) ، ژئوتکنیک زیست محیطی ، متیل ترشیو بوتیل اتر(MTBE) ، پالایشگاه تهران ، آب زیرزمینی