گاه نگاری نسبی عصر مفرغ جبهه شمالی البرز مرکزی برپایه گونه شناسی سفال های محوطه قلعه بن بابل، مازندران

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 92

فایل این مقاله در 31 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RICHT-5-17_002

تاریخ نمایه سازی: 9 دی 1402

چکیده مقاله:

در جبهه شمالی البرز مرکزی که شامل جبهه های طبیعی-فرهنگی مازندران و گرگان می شود، تاکنون پژوهش کامل و جامعی در زمینه گاه نگاری برپایه داده های سفالی و مطالعه تسلسل فناوری و گونه شناختی سفال دوران پیش از تاریخ، به ویژه در عصر مفرغ صورت نپذیرفته است. عدم موجودیت گاه نگاری مطلق برروی داده های حاصل از کاوش محوطه های عصر مفرغ و آهن در منطقه موجب گردید تا اکثر مجموعه های سفالی به خصوص سفال های خاکستری در این مناطق که ازطریق بررسی های باستان شناسی و یا بعضا ازطریق کاوش به دست آمده اند، در توصیف، طبقه بندی و تحلیل گاه نگاری آن ها، عمدتا تحت تاثیر رویکردهای تاریخ فرهنگی قرار گرفته و این سفال های خاکستری را به عصر آهن انتساب داده اند. البته گاهی شاهد نسبت دادن آن ها به عصر مفرغ به شکلی کلی و بدون تعیین مراحل سه گانه این دوره هستیم؛ بنابراین نبود طبقه بندی و گونه شناسی سفال در چارچوب علمی و تطبیقی و منطبق بر لایه نگاری و گاه نگاری، یکی از مسائل مهم باستان شناختی این منطقه در عصر مفرغ است. نگارندگان مقاله حاضر ازطریق مطالعات فنی، تطبیقی، گونه شناسی، گاه نگاری و طبقه بندی سفال های عصرمفرغ حاصل از کاوش محوطه قلعه بن بابل و با تکیه بر گاه نگاری مطلق کوشیده اند که یک هم سنجی و گاه نگاری مقایسه ای برای این دوره ارائه نموده و تعاملات فرهنگی در مقیاس منطقه ای و فرامنطقه ای را تحلیل کنند. سفال های عصرمفرغ این محوطه با نمونه های مکشوف از: گوهر تپه، یاقوت تپه، تپه قلعه کش، تپه قلعه پی، تپه ترکام و تپه عباسی در شرق مازندران، شاه تپه، ترنگ تپه و نرگس تپه در گرگان، و هم چنین تپه حصار در دشت دامغان قابل مقایسه هستند؛ درحالی که نتیجه مطالعه تطبیقی سفال های قلعه بن بیانگر پیوندهای فرهنگی بخش مرکزی مازندران با نواحی شرقی آن و دشت های گرگان و دامغان در عصر مفرغ است، کشف چند قطعه سفال از گونه یانیق (کورا-ارس) در این محوطه، جستار تازه ای در زمینه احتمال ارتباط این منطقه با خاستگاه های این سفال (شاید شمال غرب ایران) در نیمه دوم هزاره سوم پیش ازمیلاد می گشاید.

نویسندگان

Mojtaba Safari

PhD Student, Department of Archeology, Faculty of Art and Architecture, Mazandaran University, Babolsar, Iran.

Rahmat Abbasnejad

Associate Professor, Department of Archeology, Faculty of Art and Architecture, Mazandaran University, Babolsar, Iran.

Haasan Fazli Nesheli

Professor of Archeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran.

Christopher Thornton

PhD in Anthropology, University of Pennsylvania, Philadelphia, USA.

Judith Thomalsky

PhD in Archeology, Director of the German Archaeological Center in Iran, Tehran, Iran.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • امیرکلایی، ابراهیم، (۱۳۸۸). «گزارش دومین فصل کاوش محوطه قلعه کش ...
  • امیرکلایی، ابراهیم، (۱۳۹۱). «گزارش سومین فصل کاوش محوطه قلعه کش ...
  • بابامیر ساطحی، سعید، (۱۳۹۹). «توصیف، طبقه بندی و گونه شناسی ...
  • حیدری، نرجس، (۱۳۹۵). «بررسی الگوهای استقراری محوطه های پیش از ...
  • حیدری، نرجس؛ عباس نژاد سرستی، رحمت؛ و فاضلی نشلی، حسن، ...
  • حیدریان، محمود، (۱۳۹۰). «چگونگی سیر تحول فرهنگ های پیش از ...
  • خزایی کوهپر، مصطفی، (۱۳۹۰). «بررسی فراگیر محوطه های باستانی قسمت ...
  • زارع خلیلی، مرضیه، (۱۳۸۹). «مقایسه تطبیقی سفال های غار کمیشان ...
  • صفری، مجتبی؛ امیرکلایی، ابراهیم؛ و مسعودی، آرمان، (۱۳۹۳). «محوطه قلعه ...
  • عباس نژاد سرستی، رحمت، (۱۳۸۸). «گزارش کاوش های باستان شناسی ...
  • عباسی، قربانعلی، (۱۳۹۰). گزارش پایانی کاوش های باستان شناختی نرگس ...
  • علیزاده، عباس، (۱۳۸۶). تئوری و عمل در باستان شناسی. تهران: ...
  • فاضلی نشلی، حسن، (۱۳۹۶). «گزاش کاوش محوطه کمیشانی». تهران: مرکز ...
  • فاضلی نشلی، حسن، (۱۳۹۷). «فصل اول کاوش محوطه قلعه بن ...
  • فاگان، برایان، (۱۳۸۴). سرآغاز، درآمدی بر باستان شناسی، اصول، مبانی ...
  • قاسمی گرجی، سرالله، (۱۳۹۶). «آغاز عصرآهن در دشت های شرقی ...
  • ماهفروزی، علی، (۱۳۸۵). «گزارش فصل اول گمانه زنی یاقوت تپه ...
  • ماهفروزی، علی، (۱۳۸۶). «باستان شناسی شرق مازندران با تکیه بر ...
  • ماهفروزی، علی، (۱۳۸۸). «گزارش تعیین حریم تپه قلعه پی». تهران: ...
  • ماهفروزی، علی، (۱۳۸۹). «گزارش تعیین حریم تپه ترکام». تهران: مرکز ...
  • موسوی کوهپر، سیدمهدی، (۱۳۸۸). «گزارش دومین فصل کاوش های باستان ...
  • موسوی کوهپر، سیدمهدی؛ و عباس نژاد سرستی، رحمت، (۱۳۸۶). «گزارش ...
  • Alizadeh. A., (۲۰۰۰). “Methods and Theory in archaeology”. Tehran: Iranian ...
  • Mahforozi. A., (۱۳۸۶). “Archeology of East Mazandaran based on the ...
  • Abbas Nejad Sarasti, R., (۲۰۰۹). “Report of archaeological excavation and ...
  • Abbasi, G. A., (۲۰۱۱). “Final report of archaeological excavation at ...
  • Amirkolaei, E., (۲۰۰۹). “Report of archaeological excavation of Ghale kesh ...
  • Amirkolaei, E., (۲۰۱۳). “Report of archaeological excavation of Ghale kesh ...
  • Arne, T., (۱۹۴۵). Excavations at Shah Tepe, Iran. Publication ۲۷. ...
  • Babamir Satehi, S., (۱۳۹۹). “Description, Classification and Typology of Pottery: ...
  • Deshayes, J., (۱۹۶۸a). “Tureng Tepe et la plaine de Gorgan ...
  • Deshayes, J., (۱۹۶۸b). “Tureng tepe et la period Hissar IIIc”. ...
  • Deshayes, J., (۱۹۷۶), “Tureng Tepe”. IRAN, No. XIV, Pp: ۱۶۹-۷۱.. ...
  • Dyson, R., (۱۹۸۹). “Rediscovering Hasanlu”. Expedition, No. ۳۱ (۲-۳), Pp: ...
  • Fagan, M. B., (۱۹۹۹). Introduction: In The Beginning an introduction ...
  • Fazeli Nashli, H., ۲۰۱۷, “Report of archaeological excavation and test ...
  • Fazeli Nashli, H., (۲۰۱۸). “Report of archaeological excavation and test ...
  • Ghasemi Gorji, S., (۲۰۱۷). “Beginning of iron age at Mazandaran’s ...
  • Heidari, N., (۲۰۱۶). “A Survey of prehistoric sites settlement pattern ...
  • Heidari, N.; Abbasnejad, R. & Fazeli Nashli, H., (۲۰۱۸). “Cultural ...
  • Heydarian, M., ۲۰۱۱, “The manner of pre-historic cultural evaluation at ...
  • Khazaei Kuhpar, M., ۲۰۱۱, “Comprehensive evaluation of central part of ...
  • Mahfroozi, A., (۲۰۰۰). “Report of archaeological excavation and test trench ...
  • Mahfroozi, A., (۲۰۰۸). “Report of archaeological excavation and test trench ...
  • Mahfroozi, A., (۲۰۰۷). “Report of archaeological excavation and test trench ...
  • Martinez, L., (۱۹۹۰), Les inhumations de l'age du bronze de ...
  • Mousavi K. S. M. & Abbasnejad Sarasti, R., (۲۰۰۷). “Report ...
  • Mousavi Kuhpar, S. M., (۲۰۰۸). “Archaeological excavations in Tepe Kelar-e ...
  • Olson, K. G. & Thornton, C. P., (۲۰۱۹). “Tureng Tepe, ...
  • Olson. K, G., (۲۰۲۰). “Models of Trade and Polity formation ...
  • Piller, C. K. & Mahfroozi, A., (۲۰۰۹). “First preliminary report ...
  • Safari, M.; Amirkolaee, E. & Masoudi, A., (۲۰۱۴). “Ghale kesh ...
  • Schmidt, E. F., (۱۹۳۷). “Tepe Hissar Excavations at ۱۹۳۱”. The ...
  • Stronach, D., (۱۹۷۲). “Yarim Tepe. in excavation in Iran, the ...
  • Thornton, C. P., (۲۰۱۹). “Northeastern Iran”. In: D. T. Potts ...
  • Wulsin, F. R., (۱۹۳۲) Excavations at Tureng Tepe, near Asterabad. ...
  • Zare Khalili, M., (۲۰۱۰). “Comparative comparison of Komishan cave potteries ...
  • نمایش کامل مراجع