ورود
مقالات فارسیISIکنفرانسهاژورنالها

ساختارشناسی لعاب آبی فیروزه ای در سفال های به دست آمده از کاوش باستان شناسی محوطه تاریخی خانه مروج در اردبیل

محل انتشار: فصلنامه مطالعات باستان شناسی پارسه، دوره: 7، شماره: 23
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 61

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:
https://civilica.com/doc/1870680

شناسه ملی سند علمی:

JR_RICHT-7-23_011

تاریخ نمایه سازی: 9 دی 1402

چکیده مقاله:

در پژوهش حاضر، پنج قطعه سفال با لعاب آبی فیروزه ای مربوط به سده های ۸ تا ۱۲ه‍.ق. به دست آمده از کاوش باستان شناسی محوطه تاریخی خانه «آیت الله مروج (خلیل زاده)» در شهر اردبیل، جهت فن شناسی این گونه لعاب و شناخت نوع و مقدار عناصر موجود در آن مورد مطالعه قرار گرفت. برای نیل به این هدف از روش های آزمایشگاهی طیف سنجی اشعه ایکس (XRD) و طیف سنجی پراش انرژی اشعه ایکس (EDX) استفاده شد. این پژوهش ماهیت توصیفی- تحلیلی دارد و روش انجام آن به صورت ترکیبی از مطالعات آزمایشگاهی و تحلیل های مقایسه ای و آماری است. با توجه به داده های حاصل از نتایج آزمایش ها، می توان اظهار داشت که چهار قطعه از لعاب ها از دسته لعاب های قلیایی و تنها یک قطعه سفال، لعاب پایه سربی دارد. براساس اکسیدهای رنگ ساز شناسایی شده می توان گفت که در ایجاد رنگ آبی فیروزه ای، از عنصر واسطه رنگ ساز مس در هر پنج نمونه استفاده شده است و فقط در یک نمونه علاوه بر مس، اکسید کروم نیز به کار رفته است؛ به طور کلی، مهم ترین عناصر موجود در نمونه لعاب های مورد پژوهش، سیلیس، آلومینیوم، کلسیم، سدیم، پتاسیم و درصد ناچیزی از سرب است. براساس مطالعات آماری، بیشترین هم بستگی عناصر در نمونه های مربوط به سده های ۸ تا ۹ه‍.ق. وجود دارد و کمترین شباهت بین نمونه ای از دوره صفوی در مقایسه با سفال های سده های مذکور مشاهده شد.

کلیدواژه ها:

Glaze ، Turquoise ، Moravvej-e Ardabili ، XRD ، EDX. ، اردبیل ، محوطه تاریخی خانه آیت الله مروج ، لعاب آبی فیروزه ای ، روش آنالیزXRD ، EDX.

نویسندگان

Marzieh Mehrabani

M.A. in Archaeology, Department of Archaeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran.

Zahra Mehrabani

M.A. in Islamic Art, Pottery Major, Department of Islamic Art -Pottery Tendency, Faculty of Art, Tabriz Islamic Art University, Iran.

Soudabeh yousefnezhad

Assistant Professor, Architecture and Urban Planning Department, Faculty of Architecture and Urban Planning, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

Rouhollah Mohammadi

PhD in Archaeology, Department of Archaeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran.

Hassan Yousefi

PhD in Archaeology, Department of Archaeology, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اسمعیل زاده کیوی، سینا، (۱۳۹۲). «مطالعه اشیای مکشوف از بافت ...
  • جانبازی، فاطمه؛ و سرپولکی، حسن، (۱۳۹۲). «بررسی عوامل موثر در ...
  • رحیمی، افسون؛ و متین، مهران، (۱۳۶۹). تکنولوژی سرامیک های ظریف. ...
  • سرفراز، علی اکبر، (۱۳۵۳). «گزارش گمانه زنی در بقعه شیخ ...
  • طلایی، حسن، (۱۳۹۰). هشت هزار سال سفال ایران. تهران: انتشارات ...
  • کیانی، یوسف، (۱۳۵۷). سفال ایرانی: بررسی سفالینه های ایرانی مجموعه ...
  • گرامی نژاد، ابوالقاسم، (۱۳۸۳). هنر سفالگری (لعاب،کاشی، سرامیک). تهران: انتشارات ...
  • گلستانی فرد، فرهاد؛ بهره ور، محمدعلی؛ و صلاحی، اسماعیل، (۱۳۹۸). ...
  • موسوی، سیدمحمود، (۱۳۷۹). «گزارش کاوش بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی». ...
  • موسوی، سیدمحمود، (۱۳۸۱). «مسجد جامع اردبیل در پرتو کاوش های ...
  • نعمتی، محمدرضا؛ و یوسفی، حسن، (۱۳۹۱). چینی ها و اسناد ...
  • نوغانی، سمیه؛ شیرانی، فهیمه؛ و کریم نژاد، محمدمهدی، (۱۳۹۶). «ارزیابی ...
  • ویور، مارتین. ای، (۱۳۵۶). بررسی مقدماتی درباره مسائل حفاظتی پنج ...
  • یوسف نژاد، سودابه، (۱۳۹۹). «مطالعه فنی و مقایسه ای کاشی ...
  • یوسفی، حسن، (۱۳۸۵الف). «گزارش کاوش بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی». ...
  • یوسفی، حسن، (۱۳۸۵ب). «گزارش کاوش خانه تاریخی آیت الله مروج». ...
  • یوسفی، حسن، (۱۳۸۶). «گزارش گمانه زنی در محوطه تاریخی خانه ...
  • یوسفی، حسن، (۱۳۹۸). «گزارش کاوش مسجد جمعه اردبیل». تهران: مرکز ...
  • Adriaens, A., (۲۰۰۵). “Non-destructive Analysis and Testing of Museum Objects: ...
  • Esmaeelzadeh Givi, S.; (۲۰۱۳). “Studying the Objects Discovered from the ...
  • Geraminezhad, A.; (۲۰۰۴). The Art of Pottery (Glaze, Tile, Ceramic), ...
  • Golestanifard, F.; Bahrehvar, M. & Salahi, E., (۲۰۱۹). The Methodology ...
  • Janbazi, F. & Sarpoolaki, H., (۲۰۱۳). “Study of Effective Parameters ...
  • Kiani, Y., (۱۹۷۸). Iranian Pottery: Studying Iranian Potteries in Nakhostvaziri ...
  • Mesbahinia, A.; Rashidi-Huyeh, M. & Shafiee Afarani, M., (۲۰۱۴). “Persian ...
  • Mousavi, M., (۱۹۹۳). Excavation in Sheikh Safi Al-Din Monument. Tehran: ...
  • Mousavi, M., (۱۹۹۳). Excavation in Sheikh Safi Al-Din Monument. Tehran: ...
  • Nemati, M. & Yousefi, H., (۲۰۱۲). Ceramics and Documents in ...
  • Noghani, S.; Shirani, F. & Karimnejad, M., (۲۰۱۸). “Evaluation of ...
  • Pollard, M.; Batt, K.; Stern, B. & Young, S, M. ...
  • Rahimi, A. & Matin, M., (۱۹۹۰). The Technology of the ...
  • Sarfaraz, A., (۱۹۷۳). “Test Trench Report in Sheikh afi Al-Din ...
  • Scimeca, M.; Bischetti, S.; Lamsira, H.; Bonfiglio, R. & Bonanno, ...
  • Talai, H., (۲۰۱۸). Eight Thousand Years of Iran Pottery. Tehran ...
  • Weaver, M., (۱۹۷۷). Preliminary Study On the Conservation Problems of ...
  • Yousefi, H., (۲۰۰۶). Excavation Report of Moravvej Historical Monument. Tehran:, ...
  • Yousefi, H., (۲۰۰۶). “Excavation Sheikh Safi Al-Din Monument”. Ministry of ...
  • Yousefi, H., (۲۰۰۶). “Excavation in Jame Mosque of Ardabil”. Ministry ...
  • Yousefi, H., (۲۰۰۷). “Test Trenh Report of the Ayatollah Moravvej ...
  • Yousefnezhad, S., (۲۰۲۰). “Technical and Comparative Study Monochrome Turquoise Nare ...
    • نمایش کامل مراجع