مدل سازی تغییرات دمای بلوک های شهری در ارتباط با ساختار و پیکربندی سیمای سرزمین در استان گیلان

نواحی سکونتگاهی الگوهای متنوعی از چیدمان سطوح نفوذناپذیر هستند که به شدت تحت تاثیر خصوصیات منفی محیط زیستی - اکولوژیک مانند  شکل گیری جزیره حرارتی  قرار دارند. در این مطالعه، رابطه بین این چیدمان با خصوصیات دمایی نواحی سکونتگاهی در واحد بلوک­های شهری در جلگه استان گیلان، مدل سازی شد. برای استخراج نواحی سکونتگاه هر واحد بلوک، از تحلیل شی­گرای تصاویر ماهواره لندست در تابستان سه مقطع زمانی (۱۳۸۱، ۱۳۹۱ و ۱۴۰۱) استفاده و متوسط دمای هر بلوک در هر مقطع با استفاده از معادلات انتقال تشعشع تهیه شد. متغیرهای توصیفی دمای هر بلوک در دو دسته متغیرهای ذاتی و متغیرهای همسایگی تهیه و با استفاده از تحلیل مولفه­های اصلی، چهار متغیر وسعت واحد، سنجه مرز مشترک، وسعت پلیگون مادر و  نسبت محیط به مساحت واحد به عنوان مهم ترین پارامتر شناسایی و به مدل رگرسیون غیرخطی GAM وارد شدند. نتایج مدل سازی (۶۱۹/۰= R۲) نشان داد که  دو عامل وسعت بلوک شهری و وسعت پلیگون شهری که در آن قرار دارد، به صورت مستقیم منجر به افزایش دمای بلوک می­شود. شکل خطی هر واحد، نسبت بالای محیط به مساحت و داشتن کمترین مرز مشترک با سایر واحدهای شهری نیز نقش کاهنده متوسط دمای واحدهای شهری در دوره­های زمانی مورد مطالعه داشته اند. نتایج حاصل می­تواند به درک بهتر عوامل موثر بر دمای سطح زمین در مناطق سکونتگاهی بخصوص پیکربندی و ساختار بلوک­های شهری کمک کند.

کلیدواژه ها:

Urban heat island ، land surface temperature ، LST modeling ، GAM ، Guilan Province. ، جزایر گرمایی شهری ، دمای سطح زمین ، مدل سازی دما ، مدل GAM ، استان گیلان.